Đi chợ là việc hàng tuần, nhưng một gia đình Canada chi tiêu trung bình bao nhiêu mỗi tuần?

Tuy theo dõi kỹ mức thay đổi của giá thực phẩm từ tháng này qua tháng khác, từ năm này qua năm khác, cơ quan Thống kê Canada không cho biết giá thực sự của các loại thực phẩm được theo dõi.

Vì vậy, chương trình Global News đã nhờ tới Rổ Thực phẩm Dinh dưỡng (Nutritious Food Basket) của Bộ Y tế Canada; đây là tài liệu được các cơ quan chính phủ và các tổ chức phi vụ lợi dùng để đánh giá phí tổn của một chế độ ăn uống tốt cho sức khỏe.

Các tính toán của chúng tôi, dựa trên số liệu cấp tỉnh bang và hạt, cho thấy rằng tiền chợ của một gia đình 4 người trung bình là $220/tuần. Cách tính này dựa trên một gia đình mẫu gồm cha và mẹ trong độ tuổi từ 31 tới 50, một con trai trong độ tuổi teen, và một con gái trong độ tuổi từ 4 tới 8. (Một số bộ dữ liệu mà chúng tôi dùng có nhóm tuổi hơi khác, nhưng bạn có thể hình dung đại loại như vậy.)

Ước tính tiền chợ của Global News bao gồm chi phí thực phẩm ở các cộng đồng miền bắc và nông thôn, vốn thường cao hơn ở các thành phố.Mặt khác, rổ thực phẩm của Bộ Y tế Canada nhằm đại diện cho một chế độ ăn uống đáp ứng các yêu cầu dinh dưỡng nhưng dựa trên các lựa chọn thực phẩm tiết kiệm, theo Kate Comeau thuộc Các Nhà dinh dưỡng Canada, một hiệp hội chuyên ngành đại diện cho 6,000 hội viên trên toàn quốc.

Vậy cần có thu nhập bao nhiêu để kham nổi tiền chợ $220/tuần?

Nói chung, một ngân sách tiền chợ có thể kham nổi không nên chiếm hơn 15% thu nhập ròng của một gia đình. Trong ví dụ của chúng tôi, mức này tương đương với thu nhập khoảng $1,450/tuần sau thuế. Một gia đình Canada cần có thu nhập khoảng $100,000/năm để có dư chừng đó mỗi tuần sau khi đóng thuế.

Và chuyện bạn có kham nổi tiền chợ hay không cũng tùy thuộc vào những khoản chi tiêu khác ngốn dần thu nhập khả dụng của bạn — trong đó tiền thuê nhà hoặc tiền trả nợ vay thế chấp mua nhà (mortgage) thường chiếm phần lớn nhất. Chi phí nhà ở lý tưởng nhất là chiếm không quá 30% tổng thu nhập của bạn, nhưng có tới 24% hộ gia đình ở Canada hiện chi tiêu hơn mức đó, theo số liệu điều tra dân số mới nhất.

Bạn cũng không cần phải sống ở Vancouver hoặc Toronto mới cảm thấy eo hẹp.

Ví dụ, ở vùng Waterloo của Ontario, rổ thực phẩm mẫu có chi phí gần $200, theo tính toán của sở y tế địa phương. Sau khi trả tiền chợ và tiền nhà, một gia đình bốn người sống bằng thu nhập của một người lớn làm việc toàn thời gian và có mức lương tối thiểu sẽ chỉ còn $924 để trang trải các chi phí đi lại, điện thoại, xà phòng và tất cả những thứ khác cần cho sinh hoạt của một hộ gia đình, theo số liệu năm 2016.

Ở miền nam của vùng nông thôn Saskatchewan, tiền chợ của một cặp vợ chồng có con lên tới $247 vào năm 2015.

Ở Nova Scotia, một người mẹ đơn thân có hai con trai và làm việc toàn thời gian với lương tối thiểu sẽ thiếu hụt hơn $500 mỗi tháng nếu bà đi chợ dựa theo rổ thực phẩm của Bộ Y tế Canada.

Tuy nhiên, thực tế là phần lớn thường cắt giảm tiền chợ thay vì trễ hạn thanh toán các chi phí khác, theo bà Comeau. Bà nói, “Thực phẩm là phần linh hoạt nhất trong ngân sách của một gia đình.”

Và những người Canada sống ở các vùng nông thôn hoặc những nơi gọi là sa mạc thực phẩm thành thị sẽ khó bắt chước được rổ thực phẩm của Bộ Y tế Canada không chỉ vì giá cả mà còn vì không có, theo Michael von Massow, phó giáo sư ở khoa kinh tế thực phẩm, nông nghiệp và nguồn lực của Đại học Guelph.

Khi tiệm thực phẩm duy nhất trong phạm vi của ta là một cửa hàng tiện lợi chẳng hạn, “sẽ khó có được rổ thực phẩm có lợi cho sức khỏe ở mức giá đó”, theo giáo sư Massow.

Để tránh bị tác động của giá thực phẩm dao động, hãy thay đổi sang loại thực phẩm tốt hơn và trữ trong tủ đá

Những người Canada có ngân sách eo hẹp cũng thường phải chấp nhận giá thực phẩm dao động mạnh, theo giáo sư Massow. Trong khi tốc độ lạm phát giá thực phẩm khá ổn định trong dài hạn, một số sản phẩm đương nhiên tăng giá mỗi năm.

Giá thực phẩm có thể thất thường như thời tiết, và thời tiết ảnh hưởng vụ mùa. Nhưng ở Canada, nước nhập khẩu rất nhiều trong lượng thực phẩm tiêu thụ của mình, tỷ giá hối đoái là một yếu tố bất định khác.

Hồi đầu năm nay, dân Canada não lòng vì giá của xà lách (lettuce) và cần tây (celery) tăng mạnh hồi tháng 4 do mưa nặng làm hư hại mùa màng ở California.

Nay thiên hạ quan tâm tới nước cam sau khi Bão Irma tàn phá các đồn điền cam quýt ở Florida.

Giáo sư Massow nói, “Người tiêu dùng cảm thấy những mức tăng giá đó đáng kể hơn vì chúng ta là những sinh vật sống theo thói quen.”

Vì vậy nếu bạn quen uống nước cam vào bữa điểm tâm và giá nước cam tăng mạnh, bạn có thể thấy bị ảnh hưởng, ít nhất là thoạt đầu.

Cách tốt nhất để giúp túi tiền của bạn tránh những dao động như vậy là hãy linh hoạt với danh sách các món đi chợ và trữ đầy trong tủ đá những thực phẩm đông lạnh chưa chế biến, có lợi cho sức khỏe.

Chịu ăn nhiều loại thực phẩm khác nhau cũng giúp bạn dễ dàng thay thế các món đã trở nên đắt đỏ hơn. Và rau quả đông lạnh là một cách tuyệt vời để cách ly ngân sách đi chợ với cả “tỷ giá hối đoái và chặng đường dài vận chuyển bằng xe tải từ California”, theo giáo sư Massow.

Tại sao chi phí ăn uống của bạn có thể tăng lên – nếu giá thực phẩm không tăng

Tốn $220/tuần cho tiền chợ có thể nghe khá đắt. Nhưng xét về giá thực phẩm, tới nay 2017 là năm khá ổn — ít nhất là trên giấy tờ.

Giá thực phẩm thường tăng nhanh hơn lạm phát nói chung ở Canada, nhưng năm nay giá khá lắng dịu. Giá thực phẩm thậm chí giảm trong tháng 8 và tháng 9 so với tháng trước đó.

Tuy nhiên đừng buồn nếu bạn đã không để ý điều đó. Phần lớn người dân Canada cũng không nhận thấy.

Sở dĩ như vậy là do trong khi chi phí thực phẩm không thay đổi bao nhiêu, giá của thực phẩm mua ở nhà hàng tăng 2.7% trong năm qua, gần gấp đôi mức tăng về giá thực phẩm bán lẻ, theo Sylvain Charlebois, trưởng khoa quản trị tại Đại học Dalhousie.

Khoảng 30% trong chi tiêu cho thực phẩm của người Canada là chi tiêu ăn tiệm, và tỷ lệ đó tiếp tục tăng lên.

Khi ngày càng nhiều người Canada thiếu thời gian đi ăn tiệm để khỏi nấu nướng, ngành dịch vụ thực phẩm tăng mạnh, theo Charlebois. Và nhu cầu gia tăng đó khiến giá thực phẩm trên thực đơn có thể tăng, cho dù chi phí thực phẩm có thể không tăng.

Năm 2016, doanh số của ngành nhà hàng tăng gần 4%, trong khi doanh số ở những nơi bán lẻ thực phẩm không thay đổi bao nhiêu, theo Charlebois.

Gần đây, ông viết, “Những bữa ăn theo nghĩa truyền thống đang từ từ biến mất ở Canada.”

Đáng chú ý là các số đo về chi phí ăn uống của một gia đình dựa trên các hướng dẫn chế độ ăn uống chính thức không phản ánh được xu hướng đó. Rổ thực phẩm của Bộ Y tế Canada chỉ bao gồm các thành phần cần nấu nướng.

Suy cho cùng, nếu muốn giảm chi phí thực phẩm càng thấp càng tốt đồng thời có chế độ ăn uống cân bằng thì thường cần đầu tư kha khá thời gian trong bếp.

Vì vậy nếu bạn thỉnh thoảng đặt đồ ăn cho cả nhà, có thể bạn chi tiêu hơn $220/tuần — đặc biệt nếu bạn chọn salad thay vì pizza chẳng hạn.