Với tiếng hát cao vút, ngọt ngào và đượm hồn quê hương, Hương Lan được công chúng, cũng như các tạp chí, nhật báo mệnh danh là “thần đồng”.
Danh ca nổi tiếng dòng nhạc trữ tình quê hương, nhiều thế hệ đàn em ngưỡng mộ
Hương Lan được biết đến là một danh ca nổi tiếng trong dòng nhạc trữ tình quê hương, dân ca và Bolero. Cô sở hữu tiếng hát đẹp lộng lẫy và mùi mẫn cảm xúc, cùng kỹ thuật hát dân ca điêu luyện ít ai sánh kịp, được xem là đàn chị, người thầy của nhiều thế hệ ca sĩ.
Hương Lan đứng trên sân khấu và nổi tiếng từ khi còn rất nhỏ, được mệnh danh là “thần đồng” vì bé xíu đã hát rất hay. Cô thậm chí còn được đứng chung sân khấu nhiều lần với huyền thoại cải lương Thanh Nga.
Dù nổi tiếng muộn hơn và thuộc thế hệ đàn em, nhưng Hương Lan xứng đáng được xếp ở vị trí Danh ca, cùng các bậc tiền bối như Thanh Thúy, Hà Thanh, Thanh Tuyền, Phương Dung, Hoàng Oanh.
Hương Lan lúc nhỏ và Thanh Nga
Hương Lan phải ra nước ngoài từ sớm và phải trải qua nhiều truân chuyên, vất vả cũng như nỗi bất hạnh trong đời sống hôn nhân. Tuy nhiên, bằng sự rèn dũa tài năng bền bỉ và những cống hiến của mình với dòng nhạc trữ tình quê hương nói riêng và dân ca Việt nói chung, cô đã đạt được nhiều thành công to lớn.
Nghệ sĩ Hoài Linh vô cùng kính phục Hương Lan và coi cô như chị hai của mình. Anh thậm chí còn sang tận Pháp để viếng mộ cha ruột của đàn chị. Danh hài Minh Nhí từng nói: “Chị hai Hương Lan là bậc tiền bối mà ai cũng phải nể, ngay cả Hoài Linh cũng nể”.
Mẹ của Hoài Linh cũng bày tỏ tình cảm với Hương Lan: “Hương Lan không phải con ruột của tôi, cũng không phải chị ruột Hoài Linh, nhưng là người dìu dắt Hoài Linh từ hồi mới qua Cali.
Hoài Linh luôn gọi Hương Lan là “chị Hai của em”. Mẹ chân thành cám ơn con đã dìu dắt em”.
Về tài năng và giọng hát của Hương Lan, Hoài Linh khẳng định: “Không có một giọng ca dân ca nào có thể thay thế được vị trí của Hương Lan trong lòng tôi.
Giọng ca của nghệ sỹ Hương Lan bây giờ mang âm hưởng của NSND Ngọc Giàu ngày xưa. Tôi rất thích nghe Hương Lan hát và nghe rất đã. Vốn dĩ tôi đã ái một chị hai từ rất lâu rồi”.
Bản thân NSND Ngọc Giàu cũng chia sẻ: “Cuộc đời Hương Lan rất thăng trầm, đau khổ có, hạnh phúc có, vui tươi có, đẹp đẽ có, nhưng tất cả rồi cũng sẽ qua.
Bây giờ anh Hữu Phước đã mất rồi thì còn lại Hương Lan. Hương Lan là một người con yêu quý, nếu còn anh Hữu Phước thì chắc chắn anh ấy sẽ rất hạnh phúc và sung sướng khi có đứa con nối nghiệp mình… giống cha, giống như tạc… hát rất là hay, ca rất là giỏi!”.
Nhiều nghệ sĩ lớn khác cũng dành cho Hương Lan tình cảm và sự kính trọng nhất mực. Đàm Vĩnh Hưng kể lại: “Ngay ngày đầu tiên khi anh Hoài Linh đưa đến gặp, tôi đã yêu quý chị. Sự quý mến, yêu thương ấy cứ lớn dần theo năm tháng và ngày càng bền chặt”.
Nghệ sĩ ưu tú Kim Tiểu Long thậm chí còn gọi Hương Lan là mẹ. Anh tâm sự: “Tôi coi mẹ Hương Lan là mẹ nuôi và luôn gọi mẹ là mẹ. Nhưng không phải đơn giản mà tôi gọi một người khác là mẹ. Nhiều người cứ nói tôi dễ dãi khi gặp ai cũng gọi là mẹ.
Đã gọi một tiếng mẹ rồi thì phải sống như thế nào cho xứng là phận con của người đó, tiếng mẹ nó thiêng liêng lắm.
Trong cuộc sống hiện tại khi qua Mỹ, tôi chỉ có một mình, ba mẹ tôi đều mất hết rồi, nên tôi mới gọi mẹ Hương Lan là mẹ. Tôi gọi mẹ Hương Lan là mẹ trong một sự trân trọng, thiêng liêng chứ không phải đùa giỡn.
Đã gọi mẹ Hương Lan là mẹ thì tôi phải có trách nhiệm của một người làm con, hàng ngày phải theo dõi xem mẹ như thế nào, vài ba ngày phải đến thăm mẹ, xem mẹ có khỏe không.
Tôi gọi mẹ Hương Lan là mẹ không phải gọi chơi, kêu bằng tiếng mẹ bình thường mà đây là một sự cao cả, trân trọng trong cuộc đời tôi. Tôi mong mẹ Hương Lan sẽ mắng tôi thật nhiều nếu tôi có lỡ hư điều gì, để tôi được nên người”.
Thần đồng sân khấu có giọng hát và kỹ thuật hiếm thấy
Thân phụ Hương Lan là Hữu Phước – một nghệ sĩ cải lương nổi danh tại miền Nam Việt Nam những năm 50, 60. Bởi vậy, từ lúc lọt lòng, cô đã được rèn dũa về các kĩ thuật, lối hát của dân ca, vọng cổ và thấm đẫm điệu hồn của nó đến tận sống, trái tim mình.
Mới 5 tuổi, Hương Lan đã được bố mình dắt lên sân khấu để diễn cùng trong vở cải lương Thiếu phụ Nam Xương và thể hiện rõ tài năng bẩm sinh của mình.
Chưa dừng lại ở đó, tới năm 10 tuổi, Hương Lan bắt đầu bước sang tân nhạc, dưới sự dìu dắt của nhạc sĩ Trúc Phương. Ngay từ lúc ấy, cô đã được ưu ái thu âm các bản song ca hoặc đơn ca để ra đĩa hoặc phát trên sóng phát thanh.
Với tiếng hát cao vút, ngọt ngào và đượm hồn quê hương, Hương Lan được công chúng, cũng như các tạp chí, nhật báo mệnh danh là “thần đồng”. Hương Lan chia sẻ:
“Tính đến năm nay là tròn 61 năm tôi đứng trên sân khấu. Tôi đi hát từ năm 5 tuổi. Mới 5 tuổi, tôi đã biết xòe tay lãnh tiền cát xê. Ngoài hát cải lương, tôi còn đi đóng phim. Tiếc là bây giờ bộ phim tôi đóng đã mất tích, không còn nữa.
Tôi từng lên đài truyền hình hỏi mua lại bộ phim đó nhưng người ta bảo băng gốc đã bị cháy mất rồi, nên tôi đành chịu. Tôi tiếc quá vì không còn những thước phim hồi xưa để cho con cháu coi lại”.
Một lần khác, Hương Lan thừa nhận: “Thời đó tôi đắt show lắm, cứ gần Tết là chạy show khắp nơi, hát từ sáng đến chiều.
Nhiều hôm mệt quá tôi phải trốn buổi chiều nhưng đến tối lại tiếp tục đi hát khắp nơi. Tôi cứ đi hát liên tục từ mùng 1 Tết tới tận rằm, hát nguyên cả ngày hai mấy show rồi tối lại đi hát phòng trà.
Đến giờ tôi cũng không hiểu vì sao thời đó khỏe thế, cứ đi hát mà không biết mệt, không biết lấy sức đâu ra. Sài Gòn thời đó rất nhộn nhịp, mọi người cứ Tết đến là đi nghe hát tưng bừng. Tôi đi hát lòng vòng Sài Gòn cũng kín lịch”.
Ca sĩ Lê Hoàng Mỹ Linh cũng bày tỏ: “Tôi cũng mê chị Hương Lan từ hồi nhỏ. Ngày đó chị Hương Lan hát bài ai ra xứ Huế ngọt lắm, lại hát khi còn rất bé.
Mọi người toàn gọi chị là bé Hương Lan vì chị được mệnh danh là thần đồng, đi hát và nổi tiếng từ khi còn bé xíu. Bây giờ ở Việt Nam, những người già lớn tuổi vẫn hay gọi chị là bé Hương Lan”.
Nhưng không vì lẽ đó mà Hương Lan tự mãn, dậm chân tại chỗ để đánh mất tài năng của mình như nhiều ca sĩ nhí hiện nay. Cô vẫn chăm chỉ khổ luyện để giọng hát của mình ngày càng điêu luyện hơn.
Nhờ đó, trải qua hơn 60 năm ca hát, đến bây giờ, Hương Lan vẫn giữ được chất giọng vàng bóng bẩy của mình, không chút mai một.
Hương Lan sở hữu chất giọng light lirico soprano (nữ cao trữ tình sáng mảnh) đầy đặn và ngọt lịm, rất giàu âm sắc. Giọng hát của cô khi lên cao thì bay bổng, tươi sáng như ánh mặt trời tỏa nắng, nhưng cũng vô cùng ấm áp, không hề bị chua chói hoặc quá mỏng.
Người ta thường nói, giọng hát Hương Lan mang màu tím hoa cà, với sự êm dịu, ngọt ngào, hơi tối và buồn man mác. Màu giọng đó cũng đậm chất dân gian, có chút thôn quê, mộc mạc, rất phù hợp với dòng nhạc và con người của cô.
Tiếng hát dịu ngọt của Hương có chất nữ tính tự nhiên, nên không cần phải làm điệu, uốn lượn gượng ép như những giọng ca khác. Vì thế, khi đứng chung với các ca sĩ cùng đẳng cấp, cô trở nên e ấp, khép nép một cách duyên dáng, nhưng vẫn ẩn chứa nội lực khó tả.
Chẳng hạn, trong màn tam ca Liên khúc Nỗi buồn hoa phượng – Lưu bút ngày xanh, giọng hát của Hương Lan ngọt ngào, e ấp hơn nhiều so với độ dày của Hoàng Oanh. Nhưng với kỹ thuật vững chãi, hát nhẹ mà vang xa, cô vẫn nổi bật không kém gì đàn chị của mình.
E ấp là thế, nhưng khi đứng chung sân khấu với các ca sĩ đàn em, Hương Lan vẫn nổi bật hơn hẳn, kể cả những vocalist hạng nhất nền nhạc nhẹ Việt Nam như Mỹ Linh, Hồ Quỳnh Hương, Thu Minh…
Chẳng hạn, trong màn tốp ca Tình ca với ba ca sĩ trên, Hương Lan chỉ cần điềm đạm bước ra và hát một cách ngọt ngào, thoải mái, mà độ vang đã vượt trội hơn hẳn các đàn em.
Rõ ràng, Hương Lan không gắng sức hay trau chuốt kỹ thuật, nhưng khi đứng chung sân khấu thì lại nhỉnh hơn cả những ca sĩ đã qua đào tạo bài bản.
Do được rèn dũa về cải lương, vọng cổ từ nhỏ nên khả năng điều khiển làn hơi của Hương Lan đã đạt tới mức thần sầu. Những câu hát dài liên tục tới 20, 30 giây không hề gây khó dễ cho cô như nhiều ca sĩ các, mà còn được thực hiện một cách thoải mái.
Đa số ca sĩ chỉ phát triển quãng trầm, trung, hoặc cao tương ứng với loại giọng của họ. Nhưng ở Hương Lan, trình độ điều khiển giọng hát đã đến bậc thượng thừa. Cô có thể hát đẹp ở cả ba quãng trung, trầm, cao với sự nhất quán về âm sắc và support, cũng như độ tự nhiên, không chút khác biệt.
Dù là nữ cao sáng mảnh, nhưng quãng trầm của Hương Lan rất tốt. Cô có thể xuống tới C3, support F3 đầy sức nặng và vô cùng rõ ràng. Hương Lan hát trầm còn tốt hơn cả một nữ trung như Lệ Quyên.
Chẳng hạn, trong Liên khúc Lòng mẹ – Ca dao mẹ, nếu Lệ Quyên mất kiểm soát và bị mờ đi ở G3 thì Hương Lan lại tỏ ra vững chãi và phát ra một cách dễ dàng.
Hương Lan hát trầm tròn vành vạnh và chắc nịch, nhưng quãng cao cũng vô cùng đẹp, ngang ngửa với các nữ cao khác như Ý Lan hay Hồ Quỳnh Hương.
Chẳng hạn, trong màn song ca Đố ai, nếu Ý Lan hơi mất kiểm soát ở C5 thì Hương Lan lại bình tĩnh đưa note nhạc đó lên một cách nhẹ nhàng nhất có thể.