Con dấu hộ chiếu sẽ dần biến mất đối với du khách ngoài châu Âu kể từ ngày 12/10, khi Liên minh Châu Âu thay thế việc đóng dấu thủ công bằng hệ thống thu thập dữ liệu sinh trắc học. Hệ thống Xuất nhập cảnh (Entry/Exit System – EES) sẽ được triển khai tại 29 quốc gia, ảnh hưởng đến khoảng 700 triệu lượt qua biên giới mỗi năm.
Hệ thống biên giới số sẽ thay thế cho đóng dấu hộ chiếu truyền thống tại EU
Việc áp dụng sẽ được tiến hành dần trong vòng sáu tháng, khi các cửa khẩu lần lượt đưa vào sử dụng công nghệ nhận diện khuôn mặt và quét vân tay tại sân bay, cảng biển và cửa khẩu đường bộ. EU đặt mục tiêu hoàn tất triển khai trên toàn bộ biên giới ngoài khối Schengen trước ngày 10/4/2026. Khi nhập cảnh lần đầu, du khách sẽ được chụp ảnh khuôn mặt và lấy bốn dấu vân tay tại cửa khẩu. Dữ liệu sinh trắc này sẽ được dùng để tạo hồ sơ kỹ thuật số, cho phép hệ thống tự động tính toán thời hạn lưu trú và rút ngắn thời gian xử lý cho những lần nhập cảnh sau. Trẻ em dưới 12 tuổi chỉ cần cung cấp hình ảnh khuôn mặt.
Hệ thống EES áp dụng cho tất cả công dân ngoài EU đến châu Âu với mục đích lưu trú ngắn hạn tối đa 90 ngày trong khoảng 180 ngày, bất kể đi theo diện miễn thị thực hay có thị thực ngắn hạn. Đối với những du khách đã cung cấp vân tay trong quá trình xin thị thực, tại cửa khẩu chỉ cần thực hiện bước chụp ảnh khuôn mặt.
Các quan chức Ủy ban Châu Âu nhận định hệ thống mới sẽ thay thế phương thức “đóng dấu thủ công tốn thời gian, cung cấp dữ liệu thiếu tin cậy và không phát hiện có hệ thống các trường hợp lưu trú quá hạn.” Hồ sơ kỹ thuật số sẽ tự động theo dõi việc di chuyển của du khách và xác định những trường hợp vi phạm thời hạn lưu trú, qua đó khắc phục thách thức lâu nay trong việc thực thi quy định Schengen.
Du khách sở hữu hộ chiếu sinh trắc học có thể sử dụng các ki-ốt tự phục vụ tại cửa khẩu tham gia hệ thống. Công nghệ này nhằm rút ngắn thời gian chờ đợi sau khi hoàn tất đăng ký ban đầu, mặc dù trong những tháng đầu triển khai, du khách vẫn có thể gặp tình trạng chậm trễ.
Các sân bay quốc tế lớn sẽ là nơi áp dụng đầu tiên, sau đó hệ thống sẽ được mở rộng dần trong vòng sáu tháng tới các cảng biển nhỏ hơn và cửa khẩu đường bộ. Một số cửa khẩu vẫn duy trì hình thức đóng dấu truyền thống cho đến khi hệ thống vận hành đầy đủ. EU ưu tiên triển khai tại các trung tâm lớn như Frankfurt và Charles de Gaulle, trong khi những khu vực biên giới xa xôi cần thêm thời gian chuẩn bị.
Hệ thống sẽ lưu trữ thông tin hộ chiếu, dữ liệu xuất nhập cảnh và dữ liệu sinh trắc trong 3 năm, và kéo dài đến 5 năm đối với các trường hợp lưu trú quá hạn hoặc không có dữ liệu xuất cảnh. Quy định bảo mật của châu Âu chỉ cho phép các cơ quan có thẩm quyền tiếp cận cơ sở dữ liệu này. Mức độ sẵn sàng giữa các quốc gia thành viên có sự khác biệt đáng kể. Malta và một số nước khác cần thêm thời gian để nâng cấp hạ tầng và đào tạo nhân sự. Các báo cáo gần đây cũng nêu rõ những khó khăn trong công tác triển khai khi các nước hướng tới mốc thời hạn tháng 10.
Đại diện ngành hàng không và vận tải biển bày tỏ sự ủng hộ với cách tiếp cận theo lộ trình, cho phép các hãng có thời gian thích ứng. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp vẫn lo ngại nguy cơ chậm trễ trong những tháng đầu triển khai.