Trước mắt đang là đầy rẫy những thách thức lớn từ trong nước đến quốc tế đối với Tổng thống thứ 46 của Mỹ.

Hoa Kỳ vừa trải qua một cuộc bỏ phiếu bầu Tổng thống “cân não” chưa từng có vì diễn ra vào đúng thời điểm đại dịch Covid-19 hoành hành. Tuy nhiên, người được đại đa số cử tri gửi gắm niềm tin đều khó có thể dành quá nhiều thời gian để vui mừng, vì trước mắt đang là đầy rẫy những thách thức lớn từ trong nước đến quốc tế.

Khủng hoảng lớn nhất trong thế kỷ

Để liệt kê những thách thức nội bộ mà tân Tổng thống Mỹ thứ 46 sẽ phải đối mặt trong 4 năm tới có lẽ khó kể xiết. Nhưng vấn đề nổi cộm nhất buộc người đứng đầu Nhà Trắng phải bắt tay vào giải quyết ngay khi nhậm chức không gì khác ngoài việc kiểm soát đại dịch Covid-19.

Dịch bệnh hiện đang ảnh hưởng tới tất cả mọi mặt đời sống của người dân Mỹ, nó chẳng khác nào “giọt nước tràn ly”, tạo ra rất nhiều khoảng trống, nhiều vấn đề cần phải giải quyết, từ hệ thống y tế cộng đồng, kinh tế, chính trị… vốn âm ỉ từ lâu nay.

Đáng chú ý, cuộc khủng hoảng y tế cộng đồng tại đây đã lên đến mức tồi tệ nhất trong một thế kỷ. Hiện tại, số ca nhiễm bệnh không ngừng tăng trên 47 bang, dịch lây lan không loại trừ ai, kể cả những nhân vật cốt cán trong chính phủ. Tỉ lệ tử vong 1 ngày trên toàn quốc đã tăng tới 10% chỉ trong 2 tuần qua.

Theo số liệu từ Đại học John Hopkins, đến nay đã có 37 bang ghi nhận có người chết vì Covid-19. Người đứng đầu Nhà Trắng sẽ phải tìm cách nâng năng lực xét nghiệm trên tất cả các bang; thiết lập hệ thống quốc gia để truy vết các ca bệnh…

Tiếp đó, tân Tổng thống Mỹ phải tìm cách khơi thông những dự luật ngân sách cứu trợ, phục hồi kinh tế… đang bị trì trệ và ứ đọng vì bất đồng tại Quốc hội.

Bên cạnh đó, người đứng đầu Nhà Trắng còn phải tìm ra cách củng cố vai trò của chính phủ Mỹ. Trước mắt là tìm ra cách tập trung quyền lực chính phủ liên bang khi giải quyết một số vấn đề cấp bách. Hiện tại, chỉ những việc nhỏ như ra quy định thống nhất về đeo khẩu trang, cách ly xã hội… trên toàn quốc, chính phủ liên bang cũng không có quyền áp đặt.

Mỹ không còn là siêu cường duy nhất

Ngay khi nhậm chức, tân Tổng thống Mỹ lập tức phải giải quyết những thách thức đối ngoại trong bối cảnh rất khác so với các đời Tổng thống trước. Đó là một trật tự thế giới mà Mỹ không còn là siêu cường lớn nhất với vị thế vững chãi.

Sự gia tăng sức mạnh quân sự của Trung Quốc đã và đang trở thành vấn đề vô cùng lớn mà Tổng thống thứ 46 phải đối mặt. Ngoài ra còn một số vấn đề khác như: Triều Tiên, Iran, Đài Loan, Biển Đông… hay cách duy trì quan hệ đồng minh chủ chốt tại châu Á và châu Âu.

Về quan hệ với Trung Quốc, Mỹ có lẽ vẫn đối đầu nhưng chắc chắn sẽ phải tìm cách để không leo thang xung đột.

Cụ thể, khi đối đầu với Bắc Kinh, liên quan tới Đài Loan, bà Elizabeth Freund Larus – Trưởng khoa Khoa học Chính trị và Quan hệ Quốc tế tại Đại học Mary Washington được tờ The Diplomat dẫn lời, dự báo: “Trung Quốc sẽ không dừng lại và nhiều khả năng tăng cường các chuyến bay qua không phận hòn đảo này.

Mỹ từng nhiều lần gửi các tàu chiến và máy bay quân sự đến khu vực xung quanh Đài Loan nhưng nếu tiếp tục mạnh tay hơn có thể gây ra các sự cố ngoài ý muốn, gây hiểu lầm giữa hai bên và châm ngòi cho các cuộc xung đột lớn hơn”.

Xét quan hệ Mỹ – Trung trong vấn đề Biển Đông, Mỹ luôn công khai phản đối việc Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông, dù Washington không có tuyên bố chủ quyền tại đây.

Trong thời gian tới, đa phần các chuyên gia dự đoán, Tổng thống Mỹ sẽ tiếp tục động thái triển khai quân đội, thực hiện các cuộc tập trận quân sự, tuần tra hàng hải. Bởi tuyến đường biển này rất quan trọng với an ninh cũng như sự phát triển của Mỹ.

Một “nút thắt” ngoại giao đầy nan giải mà bao đời Tổng thống Mỹ đã qua chưa giải quyết được là Triều Tiên, sẽ tiếp tục là thách thức mà tân lãnh đạo Mỹ phải giải quyết càng sớm càng tốt. Ông chủ Nhà Trắng cần tìm lời giải cho câu hỏi: Làm thế nào để Triều Tiên dừng phát triển vũ khí hạt nhân, tên lửa đạn đạo và cuối cùng là từ bỏ vũ khí hạt nhân – một nhân tố mà Bình Nhưỡng coi là quan trọng nhất để phòng thủ trước các mối đe doạ bên ngoài?

Ông Joseph Yun, từng là đặc phái viên của Bộ Ngoại giao Mỹ về vấn đề Triều Tiên dưới thời Tổng thống Barack Obama và Donald Trump cho biết, điều quan trọng nhất đó là lãnh đạo mới của Mỹ phải giữ kết nối với Triều Tiên, đặt “giới hạn đỏ” với Bình Nhưỡng càng sớm càng tốt.

Tổng thống thứ 46 cần phải gửi thông điệp rõ ràng tới quốc gia này, đại loại như: “Chúng tôi muốn đàm phán, đã chuẩn bị để đàm phán nhưng hãy cho chúng tôi thêm thời gian và xin đừng thực hiện bất cứ cuộc thử nghiệm nào khác nữa”.