Đùng một cái nghe tin họ ly dị, rồi cô bạn tôi nhanh chóng kết hôn với một người ngoại quốc và theo chồng mới sang đó định cư.

Bạn tôi, có thể được coi là thành đạt ở Việt Nam khi giữ chức vụ trưởng phòng kinh doanh một tập đoàn, chồng có công ty riêng tuy nhỏ nhưng cũng đủ lo cho gia đình cuộc sống thoải mái về kinh tế, có của ăn của để. Gia đình họ là hình mẫu lý tưởng cho nhóm bạn bè chúng tôi cả về kinh tế lẫn sự ấm êm hạnh phúc.Đùng một cái nghe tin họ ly dị, rồi cô bạn tôi nhanh chóng kết hôn với một ngoại kiều Úc và theo chồng mới sang đó định cư. Chồng cô ấy không lâu sau đó cũng xuất ngoại theo diện kết hôn và đích đến cũng là nước Úc.Hơn 2 năm sau hai đứa con cũng lần lượt được cha mẹ đón qua đoàn tụ. Trước khi đưa hai con qua, cô ấy mời bạn bè hàn huyên tâm sự, lúc đó chúng tôi mới được biết, họ đã ly hôn và làm kết hôn giả để cả nhà được đi qua Úc. Tôi hỏi bạn, có hài lòng với quyết định của mình không, cô ấy lắc đầu, mắt ngấn nước nói nhỏ: “Thôi coi như hy sinh vì con mày ạ”.Câu chuyện của cô ấy cũng đã gần chục năm nhưng nó vẫn khiến tôi không thôi đặt dấu hỏi, liệu quyết định của họ là đúng hay sai ? Cho đến khi chính tôi bước chân vào làm người trong cuộc, sống đời tha hương.

Tôi lấy chồng Pháp, sinh sống cùng chồng ở VN nhiều năm trước khi quyết định qua Pháp sống và hiện tại đã có gần 4 năm sinh sống ở Pháp. Thời gian không quá dài nhưng cũng đủ để tôi vỡ ra nhiều điều. Nước Pháp hay bất cứ một nước phương Tây bất kỳ không phải là thiên đường như bạn nghĩ.Ở đó có đủ chua cay, đủ thử thách và không dành cho những ai mong manh yếu đuối. Cũng phải nói rõ, tôi chỉ đưa ra những nhận định của mình từ cuộc sống thực tế ở Pháp chứ không dám lạm bàn đến cuộc sống ở các nơi khác, nhưng tôi tin sẽ có những tương đồng nhất định.Khi mới qua Pháp, ngay sau khi đi làm các thủ tục giấy tờ cho việc tạm trú thì những người di dân như tôi (dù là di dân theo dạng nào cũng vậy) lập tức được chính quyền ( thông qua văn phòng quản lý các vấn đề về người nước ngoài) cho đi khám sức khỏe, cho đi học phổ cập kiến thức căn bản về văn hoá, xã hội, luật pháp của nước sở tại và sau đó tuỳ vào trình độ tiếng Pháp đến đâu mà được sắp xếp cho đi học tiếng, trung bình khoảng 2 khoá học kéo dài từ 150 đến 300 giờ.

Khi hoàn tất các thủ tục giấy tờ định cư mỗi người sẽ được cấp một thẻ bảo hiểm tế, thẻ này mỗi khi đi khám bệnh, mua thuốc theo toa chỉ cần đưa thẻ ra để quẹt máy và có giá trị thanh toán như thẻ ngân hàng nhưng chỉ dành riêng cho lĩnh vực y tế và tỷ lệ thanh toán của thẻ trên tổng chi phí khám chữa bệnh là 60-75% tuỳ mức độ thuốc điều trị. Đối với trẻ con, chỉ cần được chấp nhận cho tạm trú thì dù quốc tịch là gì cũng được nhập học miễn phí cho đến hết bậc trung học cơ sở. Hai khoản y tế và giáo dục không phải lo lắng đã đủ khiến tôi choáng ngợp và tự nhủ, mình đã không sai khi theo chồng qua đây, thiên đường là đây chứ đâu.Khi cái lâng lâng sung sướng của những thứ miễn phí hoặc cận miễn phí qua đi thì thực tế cuộc sống bắt đầu cho tôi những bài học. Trước hết là ngôn ngữ. Dù khá thông thạo tiếng Anh nhưng việc học tiếng Pháp cũng không đơn giản như tôi tưởng.Hơn 40 tuổi, cái đầu tôi bây giờ có quá nhiều chi phối chẳng thể tập chung cho việc học. Dù học tập trung ngày 7 tiếng, tuần 4 ngày rưỡi đấy nhưng kết thúc tất cả các khoá học thì trình độ tiếng Pháp của tôi cũng chỉ ở mức nghe và hiểu những câu giao tiếp đơn giản hoặc nói chuyện mặt đối mặt một cách chậm rãi (vì tôi còn có thể nhìn khẩu hình mà đoán), con bằng thẩy vào một nhóm người giỏi lắm tôi cũng chỉ mơ hồ họ đang nói về đề tài gì thôi chứ không thể bắt chuyện.Khi ngôn ngữ chưa thông thạo cũng đồng nghĩa với việc cơ hội kiếm việc làm trở nên thu hẹp. Tôi cần làm việc. Trước hết bởi nhu cầu của chính tôi là phải hoạt động, phải giao tiếp chứ không thể nhốt mình trong 4 bức tường chờ chồng mỗi ngày.Thêm nữa, chồng tôi dù có một công việc ổn định đảm bảo cuộc sống cho gia đình nhưng cũng chỉ đến mức vừa đủ, muốn có chút dư dả nhất định tôi phải góp phần.

Nhưng ở Pháp phụ nữ tuổi trên 40 có con nhỏ như tôi thì đến người bản địa còn khó kiếm việc huống hồ một người chân ướt chân ráo mới qua, tiếng chưa rành, bằng cấp mình có ở Việt Nam chẳng có tác dụng vì không được chấp nhận nên việc xin một công việc văn phòng mưa chẳng đến mặt nắng chẳng đến đầu là một giấc mơ xa xỉ.
Kiếm tiền bây giờ chỉ còn những việc lao động chân tay như làm nail, phụ lau dọn nhà hàng (lau dọn thôi nha, phục vụ thì không đạt chuẩn ngôn ngữ, phụ bếp thì không phải ai cũng có khả năng). Mà làm nail cửa cũng hẹp cho phụ nữ tuổi trên 40 vì mắt đã bắt đầu kém, sự tỉ mỉ không có, trừ khi đó cũng là nghề từng làm ở Việt Nam chứ bảo qua đây rồi học e rằng mướt mồ hôi.Còn làm trong nhà hàng thì xác định luôn con cái sẽ thiệt thòi bởi nhà hàng làm việc vào giờ nghỉ của các gia đình, sớm thì cũng phải 11g đêm mới được nghỉ, chưa kể công việc chắc chắn rất vất vả cực nhọc. Tính tới tính lui cuối cùng tôi quyết định mở một nhà hàng nhỏ tại nhà để kinh doanh.
Việc kinh doanh ban đầu có vẻ cực kỳ thuận lợi từ thủ tục cho đến khâu chuẩn bị. Nơi tôi ở chưa có nhà hàng Việt nên ngay lập tức địa chỉ của tôi trở nên hút khách. Dù đã chọn loại hình kinh doanh là khách mua mang đi chứ không phục vụ tại chỗ nhưng những lúc cao điểm cũng phải 9g đêm mới được ra khỏi cái bếp.Nhìn tiền thu về thì ham đấy nhưng không ngăn nổi cơn mệt mỏi đến rệu rã trong người. Việc nhiều đến độ tôi nghĩ đến chuyện thuê thêm người phụ giúp, nhưng tính đi tính lại thì không khả thi, bởi tại Pháp, để thuê một người lao động bị ràng buộc rất chặt chẽ về hợp đồng chưa kể đủ loại thuế và bảo hiểm người chủ phải trả cho người lao động, tính ra nếu làm nhỏ mà thuê người thì coi như hết lãi.

Thôi thì cũng đành chịu cực vậy, kiếm đồng lời đâu dễ. Sau năm đầu kinh doanh thấy cũng có lãi, so ra hơn đi làm thuê nên tôi phần nào yên tâm. Đến năm thứ hai kinh doanh ngày càng khá khẩm, chắc mẩm năm nay mình để dành được nhiều đây, nhưng cú sốc thuế đã hạ nock out tôi trong tích tắc.
Hoá đơn thuế, bảo hiểm cuối năm gửi về với số tiền cao chóng mặt, gấp nhiều lần năm trước khiến tôi choáng váng, hỏi ra mới hay, năm đầu được ưu đãi thuế nên mới dễ thở thế, chứ từ năm thứ 2 trở đi thuế chỉ có tăng không giảm.

Tổng hợp