Tarrant mang theo nhiều v ũ k hí, x ả s úng bừa bãi ở nhà thờ Al Noor rồi di chuyển tới trung tâm Hồi giáo gần đó để tiếp tục th ảm s át.

Khoảng 13h30 ngày 15/3, thanh niên 28 tuổi gốc Australia Brenton Harrison Tarrant bắt đầu phát trực tiếp trên Facebook đoạn video cho thấy anh ta ở bên trong một chiếc xe SUV Subaru Outback. Bầu trời u ám cuối mùa hè ở thành phố Christchurch, miền trung New Zealand được lọc qua kính chắn gió chiếu ánh sáng nhợt nhạt lên ba khẩu s úng nằm trên ghế phụ phía trước.

Với camera gắn trên mũ, người đàn ông mặc trang phục kiểu quân đội và đeo găng tay màu xanh lá cây này lẩm bẩm: “Được rồi. Hãy bắt đầu bữa tiệc nào”.

“Bữa tiệc” mà Tarrant nói đến chính là vụ x ả sú ng gi ết người hàng loạt kh ủng khi ếp nhất lịch sử New Zealand hiện đại, khiến 49 người ch ết và hơn 40 người bị thươ ng tại hai nhà thờ Hồi giáo ở Christchurch, theo New York Times.

Trong 5 phút kể từ lúc video trực tiếp trên Facebook bắt đầu, Tarrant cẩn thận lái xe về phía nhà thờ Al Noor. Tại một điểm dừng đèn đỏ, y với tay chạm vào khẩu súng trường đang nằm ở dưới chân. Đi qua vài tòa nhà nữa, y ấn nút bật một bài hát Serbia. Tarrant có hẳn danh sách dài các ca khúc cho cuộc th ảm s át.

Kẻ tấn công đánh xe vào lề trên đại lộ Deans, lùi xe vào một bãi đỗ nhỏ, đầu xe hướng về phía đường, dường như sẵn sàng để tẩu thoát. Y đã chuẩn bị sẵn sú ng và băng đạ n, trên đó ghi tên y cùng rất nhiều biểu tượng, ký tự liên quan đến chủ nghĩa ph át x ít và phâ n bi ệt ch ủng t ộc.

Bản hành khúc của lính quân đội Anh vang lên khi Tarrant bước xuống xe. Y mở cốp để lộ ra hai khẩu sún g trường cùng vài can xăng đỏ. Chọn thêm một khẩu sú ng săn, y bước lên vỉa hè, để lại chiếc xe vẫn đang n ổ máy với cửa cốp để mở.

Đường phố lúc bấy giờ rất yên tĩnh. Một cặp đôi lớn tuổi dường như đã chú ý khi Tarrant mang theo vũ khí bước vào sân nhà thờ Hồi giáo Al Noor. Kẻ tấn công phớt lờ cặp đôi già, tiến đến bãi đỗ xe đã chật cứng. Y từ từ bước về lối vào nhà thờ.

Khoảng 13h40, kẻ x ả sú ng bắt đầu hành động. Một người đàn ông đứng trước cửa chính nhà thờ cất lời chào “người anh em” với Tarrant ngay trước khi y b óp c ò khẩu sú ng săn, khiến người này g ục xuống ngay lập tức. Bắn liên tiếp cho đến khi hết đạ n, y vứt khẩu s úng săn, bước vào cửa nhà thờ và nhìn thấy một người đàn ông khác bị thư ơng cố l ết trên nền đất, y lạnh lùng giương khẩu s úng trường bán tự động lên n ã đạ n đến khi nạ n nh ân b ất đ ộng.

Trong phút chốc, nỗi ki nh hoà ng và hỗ n loạ n bao trùm nhà thờ, nơi đang tập trung khoảng 200 người chuẩn bị cho buổi cầu nguyện. Những người vô tội hoản g lo ạn, la hét, nháo nhác bỏ chạy, trèo cả lên tường, mong thoát khỏi họng sú ng của kẻ m áu lạ nh.

Ban đầu, những người cầu nguyện trong nhà thờ tưởng tiếng sú ng là pháo hoa. “Sau đó, tôi nghe thấy mọi người l a h ét”, nhân chứng Nour Tavis cho hay. “Ai cũng ho ảng lo ạn. Tiếng sú ng không ngừng vang lên. Mọi người bỏ chạy rồi đột nhiên ng ã xuống khi trúng đạ n”.

Kẻ t ấn cô ng x ả sú ng gần như liên tục. Tarrant không ngần ngại h ạ s át bất kỳ ai y nhìn thấy bên trong nhà thờ.

Đường đi của tay sú ng khi tấn công nhà thờ Al Noor. Đồ họa: Guardian.

Những người bị thư ơng cố gắng bò lê lế t hoặc nằm im tại chỗ trong khi những người khác hoặc bỏ chạy hoặc cố nấp mình phía sau các xá c c hết. Nhưng kẻ x ả sú ng vẫn không ngừng n ã đ ạn. Hắn bắ n cả phụ nữ và các bé gái, điê n cuồn g x ả đ ạn vào những “núi người” nằm bất động.

Adeeb Sami, kỹ sư 52 tuổi, đã lấy thân mình che chắn cho hai con trai trước làn đạn của kẻ s t nh ân. Ông trú ng một viên đạn gần xương sống nhưng cả ba đều th oát n ạn.

Song rất nhiều người khác không may mắn như thế. Người cha của một gia đình Syria tới New Zealand để chạy trốn cuộc chi ến tra nh đang tàn phá quốc gia này đã bỏ m ạng. Một người tị nạ n 71 tuổi khác đã sống sót qua hàng thập kỷ xu ng đột ở Afghanistan cũng không qua khỏi th ảm kị ch này.

Tavis, người gốc Maroc tới New Zealand cách đây 15 năm, cho biết ông trốn thoát được nhờ bò qua một ô cửa sổ vỡ. Nhưng sau đó, ông quay trở lại nhà thờ để cố gắng giúp đỡ mọi người. “Có không ít người bị chảy má u đến ch ết”, Tavis nói. “Thật khủ ng khi p!”.

Mulki Abdiwahab, sinh viên đại học 18 tuổi, đang ở cùng mẹ trong phòng cầu nguyện cho phụ nữ tại nhà thờ Al Noor lúc kẻ x ả sú ng ập vào. “Tôi chưa từng nghe thấy tiếng sú ng trước đây”, Abdiwahab nói với đài Radio New Zealand. “Ban đầu, tôi tưởng đấy là tiếng ai đó đập vào cửa sổ. Mẹ tôi nắm chặt lấy tay tôi và rồi chúng tôi cắm đầu chạy. Tất cả mọi người đều hoả ng lo ạn, chỉ biết chạy để bảo toàn mạ ng sốn g”.

Họ bỏ lại giày, ví và máy tính xách tay, không dừng lại cho đến khi một phụ nữ số ng cuối phố vẫy tay bảo họ vào nhà trú tạm, Abdiwahab kể.

Khi không còn mục tiêu di động nào để b ắn trong nhà thờ, Tarrant n ã đ ạn vào những người đã n gã xuống, bắ n họ đến khi nền nhà nhuộm đỏ m áu. Tarrant nhiều lần dừng lại để thay đạ n. Trong lúc quay trở về xe để lấy thêm khẩu sú ng mới, y không quên bắ n vào những người qua đường đang vội vã bỏ chạy.

Những người sống sót sau vụ x ả sún g tại nhà thờ Al Noor. Ảnh: Stuff.co.nz.

Trên đường, y b ắn liên tiếp vào ai đó đang trốn giữa bãi đỗ xe. Hơi thở của y trở nên nặng nề hơn, miệng lẩm bẩm những tiếng không rõ ràng.

Lần thứ hai bước chân vào nhà thờ, y nổ sú ng thêm 70 giây nữa, giết ch ết thêm vài người. Trong lúc trở ra xe, y bắ n g ục một phụ nữ đang tìm cách chạy trốn. Người phụ nữ đ au đ ớn kêu “xin hãy cứu tôi, xin hãy cứ u tôi”, nhưng không thể làm kẻ s át nh ân mủi lòng. Y nổ sú ng ở tầm gần vào người phụ nữ.

Đóng cốp, bước lên xe, y lái chiếc Subaru rẽ trái trên đại lộ Deans. Sau một đoạn đường ngắn, y dừng lại, điều chỉnh gì đó trên thiết bị dẫn đường, gác khẩu sún g lên kính chắn gió và bắn về phía một người nằm ngoài tầm quay của camera. Trong vài phút tiếp theo, y còn bắn vào một chiếc ô tô ở phía trước, làm vỡ kính một chiếc ô tô khác ở bên đường.

Vừa lái xe, Tarrant lẩm bẩm tự nói chuyện, tỏ ra ngạc nhiên vì số người bên trong nhà thờ và bãi đỗ xe chật cứng. “Quá nhanh. Đáng nhẽ mình nên ở lại lâu hơn”, y nói. “Vẫn còn thời gian để đổ xă ng thiê u r ụi nhà thờ đó thành tro bụi”.

Khoảng 9 phút sau vụ x ả s úng đầu tiên, tiếng còi hú của cảnh sát vang lên làm gián đoạn tiếng nhạc trong xe của Tarrant. Đoạn video phát trực tiếp trên Facebook dừng lại nhưng cuộc t hảm s át vẫn tiếp diễn.

Tarrant lái xe tới một nhà thờ Hồi giáo khác nhỏ hơn nằm cách nhà thờ Al Noor khoảng 6 km. Trung tâm Hồi giáo Linwood lúc bấy giờ cũng rất đông và có khá nhiều trẻ em.

Khi cảnh sát đang xử lý các thông tin về vụ x ả sú ng tại nhà thờ Al Noor, tiếng s úng tiếp tục vang lên tại nhà thờ Linwood. “Những người già ngồi trên ghế và đang cầu nguyện”, nhân chứng Syed Mazharuddin kể. “Hắn ta n ã sú ng vào họ”.

7 người bị g iết tại nhà thờ Linwood, nâng tổng số nạ n nh ân thi ệt m ạng lên 49 người, trong đó có hai bé trai 4 tuổi và 12 tuổi.

“Hắn bắ n bừa bãi”, Mazharuddin nói. “Một phụ nữ kêu lên ‘Cứ u! C ứu!’ và hắn b ắn giữa đầu bà ấy”.

Một người đàn ông làm việc tại nhà thờ đã đuổi theo tên sá t nh ân. “Ông ấy chớp được cơ hội và cướp súng từ tay hắn”, Mazharuddin nhớ lại. Kẻ t ấn cô ng chạy về xe của y, bỏ lại phía sau “bãi chiến trường” đầy m áu và tiếng người la hét, kêu gà o trong đa u đớ n.

Diễn biến vụ x ả sún g ở Trung tâm Hồi giáo Linwood. Đồ họa: Guardian.

Không lâu sau, cảnh sát thông báo đã bắt được y tại đại lộ Moorhouse nằm giữa hai nhà thờ vừa xảy ra xả súng. Các sĩ quan cảnh sát lôi kẻ tấ n cô ng từ ghế lái ra. Y không có bất kỳ vế t thư ơng nào. Tarrant là một hướng dẫn viên thể hình và chuyển tới New Zealand từ hai năm trước.

Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern ngày 16/3 cho hay tổng cộng có 5 khẩu sú ng được dùng trong vụ tấn công, trong đó có hai khẩu sún g trường bán tự động. Nhà chức trách còn tìm thấy hai thiết bị n ổ tự chế trong xe của ngh i ph ạm.

Khoảng 24 giờ trước vụ tấ n cô ng, Tarrant đã đăng một bản tuyên ngôn dài 74 trang lên mạng, cho thấy y á m ản h với người nhập cư và viễn cảnh “di ệt chủn g người da trắng”, nhắc đến một loạt “hình mẫu lý tưởng” mà y tôn thờ, trong đó có lãnh tụ phe ph át xí t của Anh Oswald Mosley.

Tư tưởng người da trắng tối thượng và chủ nghĩa dân tộc cực hữu ẩn trong từng trang tuyên ngôn của Tarrant. Trong video Tarrant phát trực tiếp trên mạng, y gọi việc tà n sá t dân thường không có v ũ tr ang là “sự cứu rỗi”.

Tuy nhiên, những manh mối về tư tưởng cực đoan của Tarrant lại bị che đậy dưới các câu đùa cợt tưởng chừng như vô hại về tôn giáo và hệ tư tưởng, khiến việc phát hiện ra ý niệm th ù ghé t trở nên vô cùng khó khăn.