Có lẽ những người thường xuyên đi máy bay đã thuộc nằm lòng những yêu cầu mà hãng hàng không đưa ra trước khi cất cánh: Dựng thẳng ghế, gấp gọn khay bàn ăn, mở tấm che cửa sổ và quan trọng nhất là chuyển các thiết bị điện tử sang chế độ máy bay.

Các yêu cầu này đều phục vụ mục đích an toàn hàng không rất rõ ràng, như để nhận biết tình huống khẩn cấp và thoát thân dễ dàng hơn, nhưng yêu cầu tắt hoặc chuyển các thiết bị điện tử sang chế độ máy bay thì sao? Lý do thực sự cho hành động này là gì? Có phải vì sóng di động ảnh hưởng tới việc truyền tin của các thiết bị điện tử phục vụ chuyến bay hay không?

Chế độ máy bay hoạt động như nào?

Bật chế độ trên máy bay sẽ tắt tất cả các tín hiệu di động và không dây đến và đi từ điện thoại. Một số thiết bị vẫn cho bạn bật lại Bluetooth và Wi-Fi một cách thủ công, nhưng việc bạn có nên bật hay không lại là câu chuyện khác.

Tại sao hành khách đi máy bay được yêu cầu đặt điện thoại ở chế độ máy bay?

Theo trang Thông tin an toàn của Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA), “FCC (Ủy ban Truyền thông Liên bang Mỹ) và FAA cấm sử dụng điện thoại di động trên không vì tín hiệu của nó có thể gây nhiễu các thiết bị quan trọng của máy bay. Các thiết bị phải được sử dụng ở chế độ máy bay hoặc đã tắt kết nối di động. Bạn có thể sử dụng kết nối Wi-Fi trên thiết bị của mình nếu máy bay có lắp đặt hệ thống Wi-Fi và hãng hàng không cho phép sử dụng”.

Tất nhiên, quy định ở mỗi nước và khu vực là không giống nhau hoàn toàn. Ví dụ: vào cuối năm 2022, Ủy ban Châu Âu đã ra phán quyết rằng các hãng hàng không có thể sử dụng 5G trong chuyến bay và các quốc gia thành viên EU phải cung cấp công nghệ 5G cho máy bay trước ngày 30/6/2023.

Nhưng ở Hoa Kỳ thì khác. Boeing, Airbus America và hiệp hội thương mại Airlines for America đã lập luận rằng 5G có thể cản trở an toàn bằng cách can thiệp vào máy đo độ cao vô tuyến của máy bay (công cụ đo khoảng cách máy bay cách mặt đất), điều này đặc biệt quan trọng trong thời tiết xấu.

Lý do thật sự là gì?

Theo hiểu biết thông thường, điều đáng lo ngại nhất đơn giản là đường truyền vô tuyến của điện thoại có thể cản trở các hệ thống mà máy bay sử dụng trong suốt chuyến bay.

Hơn nữa, nếu xảy ra điều kiện cấp thiết, chẳng hạn như khi hạ cánh trong điều kiện tầm nhìn hạn chế, cơ trưởng có quyền yêu cầu hành khách tắt hoàn toàn điện thoại của họ để đảm bảo tuyệt đối rằng chúng không can thiệp vào hoạt động liên lạc và thiết bị định vị trên máy bay.

Nhưng vào năm 1992, FAA và Boeing, trong một nghiên cứu độc lập, đã điều tra việc sử dụng các thiết bị điện tử để gây nhiễu máy bay và không tìm thấy vấn đề gì với máy tính hoặc các thiết bị điện tử cá nhân khác ngoài các giai đoạn quan trọng của chuyến bay. (Cất cánh và hạ cánh được coi là giai đoạn quan trọng).

Ủy ban Truyền thông Liên bang Mỹ cũng bắt đầu tạo băng thông tần số riêng cho các mục đích sử dụng khác nhau – chẳng hạn như điện thoại di động, điều hướng và liên lạc trên máy bay – để chúng không can thiệp lẫn nhau. Các chính phủ trên toàn cầu đã phát triển các chiến lược và chính sách tương tự để ngăn chặn các vấn đề gây nhiễu với ngành hàng không. Tại EU, các thiết bị điện tử đã được phép tiếp tục hoạt động kể từ năm 2014.

Mấu chốt là kể cả khi kết nối không dây của các thiết bị điện tử không can thiệp vào vận hành của chuyến bay trong điều kiện bình thường, có nhiều lý do khác khiến các hãng hàng không muốn hạn chế các kết nối không dây của hành khách.

Theo CNN, vấn đề đầu tiên là vấn đề kết nối viễn thông. Mạng không dây được kết nối nhờ một loạt tháp; các tín hiệu viễn thông có thể bị quá tải nếu hành khách bay qua các mạng mặt đất này đều sử dụng điện thoại của họ. Số lượt hành khách bay vào năm 2021 là hơn 2,2 tỷ và đó mới là một nửa so với số lượng trước đại dịch.

Lý do thứ hai mới gây bất ngờ, là để giữ trật tự và đảm bảo phục vụ trên máy bay. Hầu hết các hãng hàng không hiện cung cấp cho khách hàng dịch vụ Wi-Fi trả phí hoặc miễn phí. Với các công nghệ Wi-Fi mới, về mặt lý thuyết, hành khách có thể sử dụng điện thoại di động của họ để thực hiện cuộc gọi video với bạn bè hoặc khách hàng trên chuyến bay.

Gần đây, phóng viên CNN đã phỏng vấn một tiếp viên hàng không về việc sử dụng điện thoại trong các chuyến bay. Cô nói rằng sẽ rất bất tiện cho phi hành đoàn khi đợi hành khách kết thúc cuộc gọi của họ để hỏi họ xem họ có muốn uống hay ăn gì không. Trên một chiếc máy bay có hơn 200 hành khách, mỗi sự chậm trễ đều sẽ gây rất nhiều bất tiện cho việc phục vụ chung.

Chưa kể đến khả năng việc có hàng trăm người cùng lúc liên lạc, gọi điện, giao tiếp trên máy bay sẽ gây ra nhiều vấn đề về trật tự.