NSND Lê Khanh tên thật là Trần Mai Khanh, sinh ra trong một gia đình có truyền thống 4 đời làm nghệ thuật. Chị có bố là NSND Trần Tiến, mẹ là NSƯT Lê Mai, hai chị gái Lê Vân, Lê Vi đều là những nghệ sĩ nổi tiếng. Từ năm 7 tuổi, Lê Khanh đã đến với sân khấu.

Năm 15 tuổi, vai chính đầu tiên trong bộ phim Từ một cánh rừng đã giúp Lê Khanh chiếm trọn tình cảm của đông đảo khán giả. Nữ đạo diễn Đức Hoàn tiết lộ, lý do chọn Lê Khanh đóng vai nữ chính của bộ phim là nhờ gương mặt trong sáng cùng vẻ đẹp đoan trang tựa trăng rằm của chị.

Đến năm 16 tuổi, khi vừa hoàn thành bộ phim Từ một cánh rừng, NSND Lê Khanh đã nhận được tin trúng tuyển vào Nhà hát Tuổi trẻ. Và trong 10 năm, khán giả chỉ thấy Lê Khanh miệt mài trên con đường định hình phong cách của một nghệ sĩ sân khấu chuyên nghiệp, với những vai diễn ấn tượng trên sân khấu kịch.

Điều này cũng đồng nghĩa với việc điện ảnh Việt khi ấy tạm thiếu vắng một gương mặt trẻ đầy triển vọng, hội tụ tài sắc vẹn toàn.

Đúng 10 năm sau, khi kỹ năng diễn xuất và nhan sắc đã ở độ “chín”, Lê Khanh mới trở lại với điện ảnh. Và không có gì lạ khi tên tuổi của chị nhanh chóng oanh tạc màn ảnh rộng với hàng loạt tác phẩm ấn tượng như: Ám ảnh, Mùa hạ cuối cùng, Săn bắt cướp, Chiếc mặt nạ da người, Ngôi nhà không chủ, Mùa hè chiều thẳng đứng…

Trong đó, vai diễn nữ tu sĩ Băng Thanh của chị – người được tên cướp Bạch Hải Đường (Thương Tín đóng) si mê trong Săn bắt cướp là hình ảnh khiến khán giả không thể nào quên. Đây cũng là tác phẩm đã se duyên cho Lê Khanh và đạo diễn Phạm Việt Thanh.

Để nhắc đến một vai diễn được “đo đi đóng giày” cho NSND Lê Khanh, khán giả không thể bỏ qua tác phẩm điện ảnh đậm chất Hà Nội – Mùa hè chiều thẳng đứng của đạo diễn Trần Anh Hùng.

Với vị đạo diễn này, Lê Khanh khẳng định mình và anh có mối duyên đặc biệt. Chị từng nhận được lời mời của nam đạo diễn để thử vai cho bộ phim Xích lô (1995). Nhưng đúng lúc phim bấm máy, chị phát hiện mình đang mang thai con gái đầu lòng nên đành ngậm ngùi bỏ vai.

Đến phim Mùa hè chiều thẳng đứng, chị tiếp tục biết mình mang thai con trai thứ hai ngay khi chuẩn bị quay phim. Nhưng có lẽ nhờ sự sắp xếp của số phận, trong thời gian chờ đạo diễn Trần Anh Hùng sửa lại kịch bản do Cục điện ảnh yêu cầu, Lê Khanh đã kịp thời hoàn thành thiên chức làm mẹ.

Lúc này, chị đã sẵn sàng để vào một vai diễn như chính con người thật của chị ở ngoài đời. Lê Khanh nói đây là phim chị vào vai nhẹ nhõm, tự nhiên nhất, đem đến cho chị một cảm giác điện ảnh mới mà trước đó chưa từng có ở Việt Nam.

Ngoài năng lực diễn xuất ấn tượng, không thể phủ nhận nhan sắc kiêu sa, dịu dàng của NSND Lê Khanh chính là điều khiến chị có được vị trí nhất định trong lòng khán giả. Lê Khanh sở hữu một nét đẹp rất riêng, rất điện ảnh.

Trong thời gian đóng phim tại Sài Gòn, sự xuất hiện của Lê Khanh mang đến một hình ảnh đặc trưng của người con gái Hà Thành, giúp chị tạo được dấu ấn mạnh mẽ đối với công chúng.

NSND Lê Khanh cũng là một trong những gương mặt “mỹ nhân ảnh lịch” vang bóng một thời cùng với Việt Trinh, Diễm Hương, Y Phụng, Giáng My… Thập niên 90, qua ống kính của nhiếp ảnh gia Đoàn Minh Tuấn, người bấm máy cho hàng loạt mỹ nhân màn ảnh Việt thời điểm đó, Lê Khanh thu hút bởi nét đẹp đằm thắm, nền nã đặc trưng của người Hà Nội.

Chia sẻ về NSND Lê Khanh, nhiếp ảnh gia Đoàn Minh Tuấn tiết lộ đây vừa là người chị thân thiết, vừa là người mẫu “ruột” của mình. Anh kể về cơ duyên chụp ảnh cho đàn chị: “Ra trường, tôi may mắn được đi quay phim cho đạo diễn Phạm Việt Thanh – chồng chị Lê Khanh. Anh Thanh thì chụp ảnh cho chị Khanh từ xưa đến giờ, nhưng thiên về ảnh phong cách cổ điển, tức là người mẫu chỉ là một phần của bối cảnh. Còn tôi thiên về chân dung nhân vật”.

NSND Phạm Thị Thành cũng đặc biệt dành nhiều lời khen tặng cho NSND Lê Khanh. Theo NSND Phạm Thị Thành, Lê Khanh đẹp như một biểu tượng của sân khấu kịch nói phía Bắc.

“Lê Khanh mang vẻ đẹp vừa đài các, vừa đằm thắm, nền nã, dịu dàng. Có thể nói, Lê Khanh đẹp như một biểu tượng của sân khấu kịch nói phía Bắc. Thế hệ sau này, chưa có ai có thể thay thế được Lê Khanh”, NSND Phạm Thị Thành nói.

Trong sự nghiệp điện ảnh của mình, NSND Lê Khanh từng có những khoảng chững mà chính chị cũng không ngờ rằng lại kéo dài lâu đến vậy. Sau Mùa hè chiều thẳng đứng, khán giả không còn thấy NSND Lê Khanh xuất hiện trên màn ảnh rộng.

Chị lại quay về tập trung cho sân khấu kịch, với những vở diễn mang lại nhiều cảm xúc cho khán giả. Mãi đến khi ở độ tuổi xấp xỉ 60, chị mới gặp được mối duyên với hai đạo diễn trẻ Bảo Nhân và Nam Cito. Nhận lời mời của hai đạo diễn, NSND Lê Khanh đã có màn tái xuất điện ảnh ấn tượng trong Gái già lắm chiêu 3 và Gái già lắm chiêu V: Những cuộc đời vương giả.

Khác với những vai diễn nhẹ nhàng, đằm thắm trước đó, ở loạt phim Gái già lắm chiêu, khán giả được thấy một NSND Lê Khanh sắc sảo, quyết liệt trong lần trở lại điện ảnh này.

Nhân vật Thái Tuyết Mai của Gái già lắm chiêu 3 là một người phụ nữ tài hoa nhưng cuộc đời lại nhiều truân chuyên, trắc trở. Đây cũng là hình mẫu nhân vật mà chị chưa từng thể hiện trong điện ảnh, là một dạng vai mà chị luôn muốn được thử thách bản thân.

Sang Gái già lắm chiêu V, để nhân vật Lý Lệ Hà – người chị cả trong gia đình chuyên sưu tầm đồ cổ có sự khác biệt với vai Thái Tuyết Mai, NSND Lê Khanh đã chấp nhận hy sinh mái tóc dài đã nuôi 20 năm của mình.

Sự thay đổi trong ngoại hình đã mang đến màu sắc mới mẻ, hiện đại cho Lê Khanh nhưng vẫn thể hiện đẳng cấp của một nghệ sĩ gạo cội khi hóa thân vào một nhân vật với nhiều tầng cảm xúc phức tạp.

Năm 2022, chị đã nhận được giải thưởng Nghệ sĩ của năm do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch trao tặng nhờ những sức hút phòng vé của seri (loạt phim) Gái già lắm chiêu.

Với địa hạt truyền hình, vai diễn Thảo trong Người Hà Nội của NSND Lê Khanh để lại ấn tượng sâu sắc với khán giả. Chị được mời tham gia bộ phim này sau khi sinh con gái đầu lòng. Thời điểm này, Lê Khanh vẫn là tên tuổi sáng giá của sân khấu kịch miền Bắc, sở hữu tài năng cùng nhan sắc nổi trội khó quên.

Năm 2023 đánh dấu sự trở lại truyền hình của NSND Lê Khanh sau 5 năm kể từ phim Mẹ ơi, bố đâu rồi. Tham gia bộ phim Nơi giấc mơ tìm về, chị vào vai một người bà hết mực yêu thương người cháu trai của mình, sở hữu vẻ ngoài quyền lực với tính cách nhẹ nhàng nhưng cũng đầy thâm sâu.

Dù đã ở tuổi hưu nhưng dường như NSND Lê Khanh không có khái niệm nghỉ ngơi sau cả cuộc đời cống hiến cho nghệ thuật. Không chỉ đóng phim, chị còn bận rộn với công việc giảng dạy diễn xuất, với mong muốn tìm kiếm cho nước nhà những thế hệ diễn viên tài năng của bộ môn nghệ thuật thứ 7.

NSND Lê Khanh chia sẻ với phóng viên Dân trí rằng càng có tuổi, chị càng muốn cống hiến nhiều hơn. Đó là điểm chung của những người nghệ sĩ tâm huyết với nghề, bởi họ không quan tâm đến khái niệm thời gian.

“Tôi không bao giờ nghĩ mình đã nghỉ hưu hay dừng lại với nghệ thuật. Kể cả khi không còn hiện hữu trên cõi đời này, tôi vẫn háo hức cống hiến ở một cõi khác. Nghe có vẻ bất thường nhưng thực ra rất bình thường. Bởi tôi luôn đón nhận mọi thứ một cách mới mẻ, và tin rằng, tình yêu với nghệ thuật không bao giờ có cái kết”.

Sau những guồng quay của công việc, trở về nhà, NSND Lê Khanh lại là người vợ, người mẹ và người phụ nữ của gia đình. Chị thừa nhận mình nghiện sân khấu, điện ảnh nhưng cũng rất nghiện gia đình. “Hoa tự tay trồng, quả ra trái cũng tự mình chăm. Nói chung, tôi cũng giống như những người phụ nữ khác”, chị nói.

Ở tuổi ngoài 60, “mỹ nhân màn ảnh” một thời giờ đã có những dấu hiệu thời gian trên gương mặt, nhưng không vì thế mà nữ nghệ sĩ bỏ bê bản thân. Vì yêu sự sống và những điều tích cực nên lúc nào nụ cười cũng thường trực trên môi của chị.

“Nếu có một thứ khác biệt nhất về Lê Khanh sân khấu và Lê Khanh đời thường, chỉ có thể là tinh thần. Dù đi đâu, với cương vị nào, tôi luôn ý thức được nguồn năng lượng của mình và tự tin về điều đó. Trước khi người ta thấy được năng lực của tôi, thì người ta cảm nhận tôi là người tích cực”, NSND Lê Khanh cho hay.

Hơn 40 năm làm nghệ thuật, ngoài tài năng và sự nỗ lực của bản thân, thành công của NSND Lê Khanh còn có bóng dáng của người chồng – đạo diễn Phạm Việt Thanh.

Chị khẳng định: “Nếu không có anh hỗ trợ sự nghiệp, chắc hẳn quãng đời làm nghề của tôi sẽ đứt đoạn. Không bao giờ tôi quên nhắc đến anh và biết ơn anh sau những thành tựu của mình.

Tính chất nghề nghiệp của tôi nếu không xa nhà thì cũng rất bận. Người chồng khi đó thường xuyên phải đóng vai trò của một người mẹ, rồi lại chứng kiến vợ mình “cặp kè” hết người nọ đến người kia trên phim. Chồng tôi làm được những điều đó, nên tôi thấy biết ơn”.