PSC – Mục tiêu của việc di trú là có thường trú nhân – Permanent Resident (thường gọi là PR). Sau khi đã có PR thì coi như 99% đã hoàn tất việc di trú vì với visa PR bạn có đầy đủ mọi quyền của một công dân Úc: được hưởng medicare (chính sách chăm sóc sức khỏe miễn phí của chính phủ), được ưu đãi mua nhà, ưu đãi học hành,… chỉ thiếu duy nhất một quyền so với công dân Úc, đó là quyền bầu cử.

Sau khi giữ PR 1 năm (và đã ở Úc được liên tục 4 năm gần nhất) thì bạn được quyền đăng ký để nhập tịch, sau khi nhập tịch thì bạn chính thức trở thành công dân Úc và có đủ mọi quyền bình đẳng như mọi công dân khác.

Sau đây là quy trình chung về việc xin quốc tịch mà bạn có thể tham khảo dưới đây:

Bước 1: Chắc chắn rằng bạn đủ tư cách nộp đơn

Thông thường, bạn sẽ đủ tư cách nộp đơn xin quốc tịch nếu thỏa mãn các điều kiện sau:

– Đã được cấp thẻ thường trú;

– Đáp ứng được yêu cầu về thời gian cư trú (xem bước 2);

– Đã cư trú, gần như đang cư trú hoặc duy trì mối liên hệ chặt chẽ với Úc;

– Có lý lịch tư pháp tốt;

– Trên 18 tuổi.

Nếu bạn được sinh ra ở ngoài nước Úc nhưng có cha/mẹ là công dân Úc vào thời điểm sinh bạn thì đương nhiên bạn được công nhận là công dân Úc theo diện con cái. Lưu ý rằng, dù vợ hoặc chồng bạn là công dân Úc thì bạn vẫn không được mặc nhiên công nhận là công dân Úc. Trước hết, bạn vẫn phải nộp đơn xin thường trú và đảm bảo các yêu cầu cư trú theo luật trước khi được cấp quyền công dân.

Đối với công dân New Zealand đã nhập cảnh Úc vào ngày 26 tháng 2 năm 2001 hoặc sống đủ 12 tháng trong 2 năm trước thời điểm này thì bạn hoàn toàn có quyền xin quốc tịch Úc. Nếu bạn vào Úc sau ngày này, bạn sẽ phải nộp đơn xin thường trú, đảm bảo các yêu cầu cư trú rồi mới đủ tư cách xin quyền công dân. Nếu bạn được sinh ra ở ngoài nước Úc nhưng có cha/mẹ là công dân Úc vào thời điểm sinh bạn thì đương nhiên bạn được công nhận là công dân Úc theo diện con cái.

Bước 2: Đáp ứng yêu cầu về thời gian cư trú

Thời gian cư trú được xác định dựa trên thời gian bạn sống và không sống tại Úc. Thông thường, bạn phải đáp ứng đủ 2 điều kiện dưới đây trước khi được công nhận là công dân Úc:

Đã và đang sống tại Úc bằng một thị thực hợp lệ (các thị thực tạm thời hoặc vĩnh viễn đều được tính) trong 4 năm ngay trước ngày nộp đơn, bao gồm 12 tháng là cư dân thường trú.

Không vắng mặt khỏi Úc quá một năm trong 4 năm trước ngày nộp đơn. Riêng 12 tháng trước ngày nộp đơn, không vắng mặt khỏi Úc quá 90 ngày.

Bước 3: Chuẩn bị tài liệu sẵn sàng

Bạn phải chuẩn bị một bộ hồ sơ với đầy đủ giấy tờ sau đây:

– Các giấy tờ chứng minh nhân thân, bao gồm hộ chiếu, giấy khai sinh, địa chỉ hiện tại…;

– Lý lịch tư pháp tốt. Riêng phần này, bạn sẽ phải xin một đơn Kiểm tra lý lịch tư pháp quốc gia và giấy chứng nhận trên 16 tuổi. Ngoài ra, bạn còn phải chuẩn bị bản gốc lý lịch tư pháp của bất cứ quốc gia nào mà mình đã đến trong 12 tháng trước ngày nộp đơn và của bất kỳ quốc gia nào bạn đã sinh sống hơn 90 ngày.

– Các bằng chứng chứng minh việc thường trú của bạn;

– Nếu bạn là một di dân người New Zealand, bạn cũng cần chuẩn bị các giấy tờ chứng minh việc cư trú của mình.

Bước 4: Hoàn tất và gửi đơn

-Nếu bạn đang ở Úc vào thời điểm nộp đơn thì có thể điền đơn theo mẫu và nộp hồ sơ trực tuyến qua hệ thống của Bộ Nhập cư và Quốc tịch Úc.

-Nếu đang ở ngoài nước Úc, bạn sẽ phải chuẩn bị hồ sơ bằng giấy và gửi đến văn phòng của các cơ quan phụ trách.

-Nếu nộp đơn xin quốc tịch theo diện con cháu, bạn sẽ phải chuẩn bị hồ sơ bằng giấy bất kể đang sinh sống ở trong hay ngoài nước Úc.

Lưu ý: Bạn sẽ phải thanh toán toàn bộ chi phí nộp đơn tại bước này.

Bước 5: Hẹn phỏng vấn hoặc kiểm tra công dân Úc

Sau khi đã nộp đơn, bạn sẽ được mời đến buổi phỏng vấn công dân. Một thông báo với đầy đủ các thông tin chi tiết về lịch hẹn sẽ được gửi đến địa chỉ của bạn. Cuộc phỏng vấn có thể diễn ra lâu hơn bạn nghĩ, thậm chí kéo dài đến 2 tiếng. Trước giai đoạn này, bạn sẽ được yêu cầu tham khảo cuốn sách Công dân Úc – Mối liên kết chung của chúng ta. Xin lưu ý rằng thông tin ở Phần 1, 2 và 3 của tài liệu này có thể được hỏi đến, vì vậy bạn nên đọc kỹ chúng trước khi tham gia kiểm tra hoặc phỏng vấn.

Sau khi đã nộp đơn, bạn sẽ được mời đến buổi phỏng vấn công dân

Bước 6: Nhận thông báo về kết quả nộp đơn của bạn

Thời gian xử lý đơn xin quốc tịch có thể thay đổi tùy từng trường hợp. Thông thường cơ quan phụ trách đặt mục tiêu xử lý trong vòng 60 ngày tính từ thời điểm nhận đơn. Trong trường hợp cấp quyền công dân theo diện con cháu thì thời gian xử lý có thể rút ngắn xuống còn 14 ngày.

Bước 7: Tham dự lễ nhập tịch

Sau khi đơn xin quốc tịch được phê duyệt, bạn sẽ được sắp xếp để tham dự một buổi lễ nhập tịch sau khoảng 3 – 6 tuần thư mời chuyển đến tay bạn.

Lễ nhập tịch Lễ nhập tịch là một sự kiện quan trọng với tất cả mọi di dân Úc. Nó đánh dấu cột mốc bạn chính thức trở thành công dân Úc. Bản thân lễ nhập tịch cũng là lời chào đón công dân mới như một thành viên trong cộng đồng người Úc. Sự kiện này là một trải nghiệm đầy cảm xúc đối với các công dân mới cũng như người bản xứ và các quan khách. Ngoài ra, một buổi lễ khẳng định quyền công dân Úc cũng thường được tổ chức sau lễ nhập tịch. Đây là cơ hội để mọi người khẳng định một cách công khai sự trung thành của mình với nước Úc như tất cả các công dân mới vẫn làm.

Thẻ thường trú hay còn gọi là visa thường trú của Úc, “Skilled – Indepence (Residence) Visa”, cho phép sinh viên nước ngoài, hoặc những người đã hoàn thành khóa học của mình trong sáu tháng gần nhất tại Úc và đang có thị thực tạm thời, đăng ký làm thẻ thường trú.

Loại visa này sử dụng cách tính điểm để nộp đơn xin visa và xét duyệt. Visa này áp dụng khi người nộp đơn đủ điểm và không cần bảo lãnh từ người thân. Điểm đủ để được cấp visa thường trú của Úc là 65 điểm.

Đối tượng được cấp:

– Du học sinh hoặc cựu sinh viên du học hiện đang làm việc tại Úc

– Thuộc diện visatạm trú“Skilled – Graduate (Temporary) Visa, Subclass 485 hoặc visa du học.

– Thuộc diện visa tạm trú “Post – Study – Work Visa” 2 năm đến 4 năm.

– Thuộc diện visa (Đào tạo Kỹ năng Thương mại) Trade Skills Training (subclass 471) visa.

Yêu cầu:

– Dưới 50 tuổi

– Có chứng chỉ tiếng Anh IETLS tối thiểu 6.5

– Có các kỹ năng và trình độ đáp ứng các tiêu chuẩn của Úc cho một nghề nghiệp trong danh sách quy định.

Quyền lợi khi được cấp thẻ thường trú dân:

– Sống và làm việc tại Úc lâu dài

– Học tập và đóng học phí như người dân Úc

– Nhận trợ cấp chăm sóc sức khỏe thông qua Medicare và Chương Trình Dược phẩm (PBS)

– Trợ cấp an sinh xã hội nhất định

– Đủ điều kiện nhập quốc tịch Úc (các tiêu chí đủ điều kiện cư trú)

– Bảo trợ, bảo lãnh người khác để làm thường trú.

Bảng tính điểm:

Tính điểm tạo ra một quá trình lựa chọn minh bạch và khách quan, điểm thưởng dành cho các kỹ năng và các đóng góp được xem là rất quan trọng tại Úc. Đủ 65 điểm, sẽ đủ điều kiện được cấp visa thường trú và trở thành thường trú nhân của Úc.Bảng tính điểm:

Tuổi

-18-24: 25 điểm

– 25-32: 30 điểm

– 33-39: 25 điểm

-40-44: 15 điểm

-45-49: 0 điểm

Tiếng Anh

– 6.0 IELTS : 0 điểm

-7.0 IELTS: 10 điểm

– 8.0 IELTS: 20 điểm

Kinh nghiệm làm việc tại Úc với ngành nghề đã lựa chọn hay gần với nghề đã lựa chọn

– 1 năm: 5 điểm

– 3 năm: 10 điểm

– 5 năm: 15 điểm

– 8 năm: 20 điểm

Kinh nghiệm làm việc tại các quốc gia khác với ngành nghề đã lựa chọn hay gần với nghề đã lựa chọn

– 3 năm: 5 điểm

– 5 năm: 10 điểm

– 8 năm: 15 điểm

Bằng cấp (Do Úc hay các nước khác cấp)

-Thực tập nước ngoàiHoàn thành AQFIII/IV tại Úc/Hoàn thành cao đẳng tại Úc: 10 điểm

-Bằng cử nhân và Thạc sỹ: 15 điểm

– Tiến sĩ: 20 điểm

Thời gian học tại Úc

– Tối thiểu 2 năm toàn thời gian: 5 điểm

– Ngôn ngữ cộng đồng (biết một thứ tiếng khác ngoài tiếng Anh): 5 điểm

– Kỹ năng quan hệ đối tác: 5 điểm

– Năm học nghề được công nhận (Professional Year): 5 điểm

– Được chính phủ bang hay lãnh thổ tài trợ: 5 điểm

– Được người thân bảo lãnh tại vùng lãnh thổ được chính phủ tài trợ: 10 điểm

– Học tập tại những khu vực xa xôi hẻo lánh: 5 điểm

Sau đây là ba cách để được định cư tại Úc.

Không kể những diện như đầu tư, thân nhân bảo lãnh… Nếu chỉ tính những con đường tự túc thì phổ biến nhất có 3 cách sau:

Cách 1: Skilled Migration

Diện này còn gọi là Skilled Independent Visa (subclass 189), đây là đường phổ biến nhất dành cho các bạn có trình độ và bằng cấp đủ tiêu chuẩn. Hiểu nôm na là nước Úc có chính sách thu hút người tài để xây dựng đất nước.

Úc có hệ thống tính điểm nhập cư gọi là Points Test, trong đó họ đưa ra nhiều tiêu chí để tính điểm như tuổi, trình độ tiếng Anh, số năm kinh nghiệm, số năm đã ở Úc, bằng cấp… Dựa vào hệ thống điểm này những ai đạt được tổng cộng từ 60 điểm trở lên sẽ đủ tiêu chuẩn được viết một đơn Expression of Interest (EOI) để vào một danh sách xét duyệt gọi là pool. Mỗi năm Chính phủ Úc sẽ có những chỉ tiêu về số lượng người được phép nhập cư cho từng ngành gọi là quota, họ sẽ xét trong danh sách này theo thứ tự điểm từ cao xuống thấp.

Như vậy ngành nào có nhiều người nộp đơn và số lượng quota được cấp ít thì điểm sẽ càng cao. Ví dụ năm 2015 ngành kế toán quá nhiều người nộp đơn cộng thêm Chính phủ lại giảm quota nhập cư cho ngành này nên điểm nhập cư đã tăng lên 70, việc chênh lệnh 10 điểm trong nhiều trường hợp sẽ là một trở ngại rất lớn.

Có 2 yếu tố quan trọng khi apply trong diện này:

– Bạn phải là “người có kỹ năng” (theo tiêu chuẩn của Úc).

– Kỹ năng của bạn phải thuộc nhóm Chính phủ Úc cần (những ngành mà họ đang thiếu người).

Chính phủ Úc có 1 danh sách gọi là SOL (Skilled Occupations List). Trong danh sách này ghi cụ thể tên những ngành, vị trí và mô tả chi tiết công việc của từng chuyên ngành mà Úc đang cần. Bạn có thể xem qua danh sách này để kiểm tra xem chuyên môn của mình có thuộc ngành mà họ cần không.

Lưu ý: Danh sách SOL này không cố định, mỗi năm chính phủ Úc sẽ họp và quyết định thêm ngành nào bỏ ngành nào tùy theo tình hình kinh tế đất nước họ.

Sau khi xác định kỹ năng của bạn đã thuộc danh sách SOL, bước kế đến là xét xem bạn có đủ trình độ chuyên môn mà họ cần hay không.

Để xác minh được tiêu chí này thì phải qua một bước gọi là Migration Skills Assessment, Bộ Di Trú ủy quyền việc này cho một loạt tổ chức chuyên môn chứng nhận, ví dụ ngành IT thì do ACS (Australian Computer Society) chứng nhận, tương tự với các ngành khác thì sẽ có tổ chức khác chứng nhận.

Để có được Skill Assessment thì ACS cơ bản dựa trên 2 yếu tố: Bằng cấp và kinh nghiệm làm việc.

a) Với những ai có bằng cấp:

– Bằng cấp càng cao càng được nhiều điểm (Tiến sĩ > Thạc sĩ > Cử nhân).

– Bằng cấp do các trường đại học Úc cấp thì được ưu tiên hơn.

– Yêu cầu thêm 1-2 năm làm việc trong vị trí đúng chuyên ngành.

Sau khi có hết những hồ sơ chứng minh thì nộp đơn cho đơn vị chuyên môn để họ xét duyệt.

b) Xem xét kinh nghiệm làm việc với những ai không có bằng cấp: Sẽ phức tạp hơn một chút. Cụ thể đối với một số ngành, họ cho phép quy đổi số năm kinh nghiệm làm việc ra tương đương bằng đại học, cụ thể với IT họ đòi trên 8 năm kinh nghiệm làm việc ở vị trí tương đương cộng thêm 2 bản giải trình kỹ thuật cho 2 dự án gần nhất (trong vòng 3 năm) mô tả rằng bạn đã thực sự đảm nhiệm những công việc tương ứng với các kỹ năng họ yêu cầu. Khi làm các bản giải trình này thì phải làm càng kỹ càng tốt. Lưu ý là kinh nghiệm làm việc phải có xác nhận của công ty. Khi xét duyệt người của ACS hoặc Bộ Di Trú sẽ tiến hành xác minh, nếu không đúng sự thật thì sẽ bị xem như gian dối và vào “danh sách đen”, tương đương với việc gần như không bao giờ được cấp Visa vào Úc nữa.

Sau khi đã được cấp Skill Accessement rồi thì quay lại tiếp tục với các thủ tục khác cho bên di trú.

Bộ Di Trú sẽ yêu cầu các tiêu chí khác như trình độ tiếng Anh, sức khỏe, hồ sơ tư pháp/police check… Sau khi đủ hết tất cả các yêu cầu (đủ số điểm) thì bạn sẽ được nộp đơn và được vào danh sách hàng chờ. Họ sẽ kiểm tra xem tiêu chí nào của bạn được công nhận và tiêu chí nào không, từ đó ra tổng số điểm. Sau đó sẽ ưu tiên xét từ cao xuống thấp.

Cách 2: Diện công ty bảo lãnh

Bạn du học Úc và sau khi tốt nghiệp bạn được nhận vào làm tại một công ty ở Úc, hoặc bạn đang ở Việt Nam và apply vào 1 công ty nào đó ở Úc rồi trúng tuyển, lúc này nếu công ty muốn đưa bạn vào làm việc thì phải làm thủ tục bảo lãnh cho bạn. Nếu đi theo diện này bạn sẽ rất khỏe vì không phải làm gì nhiều, bạn không phải quan tâm đến thang điểm như diện 189 cũng như không lệ thuộc vào danh sách SOL (nhưng vẫn phải thỏa mãn danh sách CSOL – là danh sách có nhiều ngành hơn SOL).

Tuy nhiên, bạn khỏe thì ngược lại công ty bảo lãnh bạn sẽ cực hơn rất nhiều. Cụ thể công ty phải trải qua 3 bước:

Bước 1: Công ty nộp đơn xin bảo lãnh

Ở bước này công ty phải giải trình với Bộ Di Trú Úc đại loại rằng công ty đang cần tuyển dụng lao động nhưng tuyển mãi ở Úc không được, vì thế công ty mong Bộ Di Trú đồng ý để công ty bảo lãnh bạn được làm việc tại Úc.

Để giải trình thì công ty phải đáp ứng 2 điều kiện sau:

a) Tránh trường hợp lập công ty ma để bảo lãnh, Bộ Di Trú yêu cầu công ty phải đáp ứng đủ các điều kiện tiêu chuẩn như: Số năm hoạt động của công ty đã đủ lâu chưa, doanh thu hàng năm của công ty có đủ lớn không, số lượng người trong công ty có đủ đông không…
b) Công ty phải chứng minh được rằng đã làm mọi cách để tuyển người bản địa (người Úc) nhưng không tìm ra:

– Đã cố gắng đầu tư cho hoạt động đào tạo (tối thiểu 1% tổng doanh thu của công ty và phải làm liên tục trong 3 năm). Rất nhiều công ty rớt ở điểm này vì 1% tổng doanh thu thường rất nhiều, đặc biệt là với những công ty có doanh thu lớn.

– Đã cố đăng tuyển dụng trong thời gian dài mà không được.

– Và còn rất nhiều thủ tục khác mà công ty phải chứng minh. Những thủ tục này thường khá rườm rà và hầu hết các công ty thường phải nhờ đến các luật sư di trú để giúp chuẩn bị hồ sơ.

Sau khi chuẩn bị đủ hết các yêu cầu thì công ty được quyền nộp hồ sơ và chờ Bộ Di Trú xét duyệt. Nếu công ty được đồng ý thì sẽ chuyển sang bước 2.

Bước 2: Công ty tiến cử bạn

Sau khi vượt qua bước 1, công ty sẽ tiến cử bạn với Bộ Di Trú Úc rằng bạn là sẽ được bảo lãnh qua Úc làm việc. Bước này sẽ thêm khá nhiều thủ tục cần chứng minh nữa, ví dụ trong đó có yêu cầu mức lương trả cho bạn đó phải bằng hoặc cao hơn mức lương thị trường ở Úc (để tránh trường hợp thuê lao động nước ngoài vì giá rẻ).

Sau khi Bộ Di Trú đồng ý cho phép công ty tiến cử bạn thì chuyển đến bước

Bước 3: Bạn nộp đơn xin bảo lãnh

Ở bước này bạn sẽ chứng minh với Bộ Di Trú Úc rằng bạn là người đủ khả năng cho vị trí công việc sẽ đảm nhận tại Úc.

Việc chứng minh bao gồm:

a) Chứng minh kỹ năng: Việc chứng minh này cũng tương tự như bước Migration Skills Assessment bên trên, và cũng do ACS xét nếu là ngành IT. Nếu mức lương mà công ty dự định trả cho bạn cao hơn 180.000 USD/năm thì không phải qua bước chứng minh này.

b) Trình độ tiếng Anh đủ để làm việc.

c) Hồ sơ tư pháp/police check đủ tiêu chuẩn, trong quá khứ không vi phạm chính sách nhập cư (của bất kỳ nước nào chứ không phải chỉ riêng Úc), không bị các bệnh truyền nhiễm, có hồ sơ bảo hiểm…

Sau khi nộp hồ sơ thì lại chờ Bộ Di Trú xét duyệt và cấp Visa. Đi đường này thì có 2 hướng:

– Một hướng là bảo lãnh thẳng vô PR (gọi là Direct Entry Stream – subclass 186)

– Một hướng là Temporary Skilled Worker (subclass 457). Visa 457 có hiệu lực trong 4 năm, tuy nhiên chỉ cần cầm Visa 457 trong 2 năm thì sẽ được quyền apply vào PR.

Với cách 2 đi theo diện công ty bảo lãnh nghe thì có vẻ đơn giản nhưng thật ra khá khó, vì:

– Hầu hết các công ty ở Úc đòi phải có quyền làm việc ở Úc rồi mới tính tới chuyện phỏng vấn, nếu không có Visa làm việc thì họ loại ngay từ đầu.

– Vì thủ tục quá phức tạp nên thường họ rất ngại tài trợ cho nhân viên.

Do đó để đi được theo cách 2 này chúng ta cần phải chứng minh rằng mình phải thật sự xứng đáng để họ cất công làm đủ thứ thủ tục kể trên.

Bạn lưu ý rằng có một số nơi người ta lập lên các “công ty ma” để bảo lãnh người nhập cư theo dạng này. Bạn không nên chọn các dịch vụ này vì đây là phạm luật và bạn sẽ đặt mình vào vị trí rủi ro bị lừa đảo, mất thời gian, mất tiền bạc và trường hợp xấu nhất là sẽ bị đưa vào danh sách đen, dẫn đến việc bị cấm cửa nhập cảnh Úc mãi mãi.

Cách 3: Du học Úc và xin định cư

-Thật ra đây không hẳn là một cách khác mà chỉ là một sự chuẩn bị cho 1 trong 2 cách trên. Cụ thể chọn học ngành phù hợp với nhu cầu nhập cư của Úc và sau đó đi theo dạng Skilled Migration hoặc sau khi học xong thì tìm công ty làm việc để đi theo dạng công ty bảo lãnh.

-Ngoài ra có một lưu ý nhỏ là mọi người cẩn thận lừa đảo khi chọn luật sư và các dịch vụ di trú, bất kỳ nơi nào quảng cáo rằng có “tay trong” làm trong Bộ Di Trú, có thể linh động này nọ… tất cả đều là lừa đảo. Với cách mà Chính phủ Úc hoạt động thì một người không thể có khả năng chi phối quyết định, chưa kể Úc là một trong những nước có tỉ lệ tham nhũng rất thấp.

-Các chính sách nhập cư của Chính phủ Úc được ghi rất rõ ràng trên website của Bộ Di Trú (http:// www .border.gov.au/), bạn có thể truy cập và tìm hiểu thêm.