Ngoài rủi ro khi đi máy bay về nước, với lệnh cấm nhập cảnh hiện nay, khả năng du học sinh Việt Nam được phép quay lại Canada học tiếp còn bỏ ngỏ.

Anh Nguyễn Đăng Anh Thi, du học thạc sĩ tại Đại học British Columbia (UBC), Canada, hiện định cư tại quốc gia này, chia sẻ góc nhìn với du học sinh về việc về nước hay ở lại trong đại dịch.

Gia Quý, sinh viên năm đầu UBC đang phân vân không biết sẽ về Việt Nam hay ở lại Canada sau khi kết thúc năm học vào tháng 4 tới. Phần lớn bạn học người Canada và Mỹ của Quý đã rời khu nội trú để về nhà. Khu nội trú vắng lặng, sinh viên quốc tế còn ở lại cũng hạn chế ra ngoài. Thời điểm này cũng đang là mùa thi cuối học kỳ tại UBC.

Như Quỳnh, học sinh lớp 10 đang ở nhà của người giám hộ tại Vancouver băn khoăn với việc học từ xa sắp tới. Kế hoạch về thăm nhà mùa hè này của Quỳnh có lẽ cũng tạm gác lại.

Phụ huynh của hai du học sinh trên đã liên lạc với tôi để nắm thông tin, hỏi ý kiến nên về hay ở Canada. Để đưa ra lời khuyên vẹn toàn rất khó vì bất cứ quyết định nào cũng đều có rủi ro. Trước hết tôi xin cập nhật tình hình Covid-19 và chính sách của Canada đối phó với dịch.

Theo Bộ Y tế, đến 17h20 ngày 18/3 (giờ Ottawa), Canada ghi nhận 621 ca dương tính với nCoV, trong đó Ontario 212 ca, British Columbia 186, Alberta 97, Quebec 94, các tỉnh bang khác 23 ca. Hiện 9 người chết (1,4%), gồm 7 người tại British Columbia, một người tại Ontario và một người tại Quebec.

Số liệu cập nhật trên Globalnews đến 19h5 ngày 18/3 (giờ Ottawa) cho thấy thêm 45 ca dương tính mới tại British Columbia, nâng số ca nhiễm nCoV tại tỉnh bang này lên 231.

Ngày 16/3, Thủ tướng Justin Trudeau cấm nhập cảnh những người không phải là công dân Canada và thường trú nhân tại Canada. Lệnh cấm ngoại lệ với thành viên các tổ bay, nhà ngoại giao, vợ/chồng/con của công dân Canada và công dân Mỹ. Những người có triệu chứng nhiễm nCoV sẽ không được bay đến Canada.

Ngày 18/3, Canada và Mỹ thỏa thuận hạn chế công dân hai nước di chuyển qua biên giới, trừ khi có lý do thật sự cần thiết. Hoạt động thương mại qua biên giới vẫn diễn ra bình thường.

Như vậy, Canada đã đóng cửa biên giới với hầu hết công dân các nước, trong đó có người Việt Nam có visa đến Canada du học, thăm viếng, làm việc và cả người được cấp thư xác nhận thường trú nhân (COPR) nhưng chưa kịp đến Canada (landing). Điều đó có nghĩa du học sinh Canada đang ở Việt Nam hay nước khác tạm thời không được nhập cảnh cho đến khi có thông báo mới.

Đến ngày 18/3, tình trạng khẩn cấp tỉnh bang được ban bố tại Ontario, British Columbia và Saskatchewan. Tất cả tỉnh bang còn lại đã ban bố tình trạng khẩn cấp y tế. Những sự kiện trên 50 người tham gia đều bị cấm. Những người từ nước ngoài trở về Canada phải tự cách ly 14 ngày.

Tại nơi công cộng, người dân được khuyến cáo giữ khoảng cách với người khác khoảng 2 m để hạn chế lây virus. Các cơ sở phục vụ nhu cầu thiết yếu hàng ngày của người dân như siêu thị, tiệm tạp hóa, trạm xăng, tiệm thuốc… vẫn duy trì.

Kỳ nghỉ tháng 3 (March Break) của học sinh từ mẫu giáo đến lớp 12 tại Ontario lẽ ra chỉ diễn ra một tuần từ 16/3 đến hết 22/3, nay tiếp tục đến hết ngày 5/4 cho đến khi có thông báo mới.

Tương tự, Bộ Giáo dục tỉnh bang British Columbia vừa ra thông báo tiếp tục đóng cửa tất cả trường từ phổ thông trở xuống sau hai tuần nghỉ xuân (Spring Break). Lẽ ra học sinh sẽ trở lại trường ngày 30/3, nay tiếp tục ở nhà. Bộ và sở giáo dục các thành phố đang chuẩn bị phương án đào tạo từ xa.

Hầu hết trường sau phổ thông (cao đẳng, đại học, sau đại học…) tại Canada chuyển sang phương pháp dạy học trực tuyến.

Vườn hồng, nơi có khung cảnh đẹp nhất ở Đại học British Columbia, Canada. Ảnh: Anh Thi.

Tình hình trên tác động rất lớn tới du học sinh quốc tế, bao gồm khoảng 21.000 du học sinh Việt Nam tại Canada. Nhiều bạn cân nhắc về nước vì nếu so sánh với Canada, số ca bệnh ở Việt Nam còn ít. Nhưng như tôi đã nói, về hay ở đều có rủi ro. Tôi chỉ phân tích hai rủi ro về sức khỏe và di trú.

Về sức khỏe, du học sinh tại Canada đều được đăng ký bảo hiểm y tế (tại British Columbia là loại bảo hiểm MSP) nên lỡ ốm đau thì việc có bảo hiểm cũng yên tâm phần nào. Cũng như bất cứ nơi nào trên thế giới, nếu triệt để thực hành cách biệt cộng đồng (social distancing) thì nguy cơ lây lan virus giảm xuống tối thiểu.

Trường hợp du học sinh muốn về Việt Nam để gần gia đình, có hai điều cần cân nhắc là khả năng lây nhiễm trên đường di chuyển và phải cách ly 14 ngày khi về. Covid-19 là đại dịch có quy mô toàn cầu và trong cuộc chiến với một kẻ thù vô hình và khó lường này, rất khó để nói nơi nào an toàn hơn.

Về di trú, với lệnh cấm nhập cảnh của Canada hiện nay, khả năng và thời điểm du học sinh được phép quay trở lại Canada vẫn còn bỏ ngỏ. IRCC đã đưa ra một loạt giải pháp hỗ trợ thủ tục di trú, trong đó cho phép những người diện tạm trú như du học sinh gia hạn giấy phép du học để tiếp tục ở lại Canada.

Trường hợp du học sinh đang ở Việt Nam và giấy phép hết hạn hoặc sắp hết hạn, tôi dự báo việc xin giấy phép mới hoặc gia hạn tại Việt Nam sẽ tốn thời gian hơn, do IRCC ưu tiên giải quyết hồ sơ tồn đọng từ trước. Đó là chưa kể có thể thêm yêu cầu khám sức khỏe khi nộp hồ sơ trong bối cảnh đại dịch.

Mới đây, Bộ Giao thông Vận tải cũng khuyến cáo người Việt Nam ở nước ngoài nên cân nhắc kỹ lưỡng việc trở về nước do tình hình di chuyển bằng đường hàng không giữa các nước hiện nay rất khó khăn. Nếu phải quá cảnh tại một nước thứ ba, khả năng bị hủy hoặc thay đổi chuyến bay càng lớn.

Vậy việc học trực tuyến, hay học từ xa sắp tới sẽ như thế nào? Khả năng thích nghi của học sinh, sinh viên với phương pháp này ra sao? Tôi nghĩ khi mà tất cả bạn học của mình đều làm được thì mình cũng làm được. Có thể những thay đổi qua một phương pháp mới sẽ cần thời gian, nhưng với cách tiếp cận giáo dục chủ động và gần gũi giữa nhà trường và phụ huynh, giáo viên và học sinh tại Canada hiện nay, tôi tin tưởng mọi việc sẽ tốt đẹp.

Dù bất cứ phương pháp dạy học nào, sự quan tâm thường xuyên của phụ huynh để khích lệ và ủng hộ tinh thần cũng như luôn bày tỏ tin tưởng vào sự trưởng thành của du học sinh là liều thuốc hữu ích, có giá trị nhất cho con em.

Nguyễn Đăng Anh Thi – Vnexpress