Rùa đầu to được Công an tỉnh Kon Tum bắt giữ ngày 4.11.2018. Nguồn ảnh: ATP/IMC

Mấy ngày qua, mạng xã hội như nóng lên với chuyện 26 cá thể rùa đầu to quý hiếm – được Chương trình Bảo tồn rùa Châu Á (ATP) nhận định:”Là loài rùa đặc biệt nhạy cảm, rất khó để duy trì và sinh sản thành công loài trong điều kiện nuôi nhốt – Nhưng lại được Kiểm lâm Đồng Tháp cấp đầy đủ giấy tờ chứng minh rùa nuôi thương phẩm.

Trước đó, 18h30 ngày 4.11.2018, khi kiểm tra phương tiện tham gia giao thông, lực lượng CSGT Công an tỉnh Kon Tum phát hiện một khối lượng lớn động vật hoang dã trên xe khách biển kiểm soát 36B-022.32, gồm rắn và nhiều loài rùa. Trong đó có 26 cá thể (14,5kg) được xác định là rùa đầu to (Platysternon megacephalum).

Theo thông cáo gửi đến nhiều cơ quan truyền thông trong nước, Trung tâm Giáo dục Thiên nhiên (ENV) cho rằng rùa đầu to là loài đặc biệt nguy cấp, quý, hiếm được liệt kê trong phụ lục I Công ước về buôn bán quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES).Toàn bộ số rùa này có nguồn gốc từ trang trại của ông Trần Chí Đại (tọa lạc xã An Hòa, huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp) và được Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Tam Nông – Tân Hồng (Đồng Tháp) Võ Hữu Tài ký xác nhận.

Theo ENV dẫn lời ông Hoàng Văn Hà – điều phối viên Chương trình Bảo tồn rùa Châu Á (ATP): “Rùa đầu to là loài rùa đặc biệt nhạy cảm, rất khó để duy trì và sinh sản thành công loài trong điều kiện nuôi nhốt.

Bên cạnh đó, số lượng trứng thấp, quá trình sinh trưởng chậm – lên tới 9 năm để đạt kích thước trưởng thành – cũng cho thấy việc gây nuôi loài này phục vụ mục đích thương mại là không có khả năng. ATP cũng chưa ghi nhận trường hợp gây nuôi thành công rùa đầu to nào tại Việt Nam”.

Mặt khác, ENV còn khẳng định việc thành lập trang trại nuôi rùa đầu to phải được cơ quan khoa học CITES xác nhận, nhưng qua tìm hiểu CITES Việt Nam khẳng định, họ chưa bao giờ xác nhận bằng văn bản về khả năng nuôi sinh sản, nuôi sinh trưởng rùa đầu to.

Qua đó, ENV nhận định: Việc cơ quan kiểm lâm tỉnh Đồng Tháp cấp phép cho cơ sở của ông Trần Chí Đại gây nuôi sinh sản, sinh trưởng loài rùa đầu to và sau đó cấp phép vận chuyển loài này là trái quy định hiện hành của pháp luật, cũng như có dấu hiệu tắc trách của cơ quan chức năng trong quá trình quản lý.

Kiểm lâm phản bác, khẳng định làm đúng luật

Làm việc với PV báo Lao Động, ông Võ Hữu Tài – Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Tam Nông – Tân Hồng – khẳng định việc ông ký xác nhận trong trường hợp này là đúng theo quy định pháp luật hiện hành.

“Bởi cơ sở nuôi đăng ký hợp pháp; chủng loại nuôi đúng theo giấy phép được cấp; có bản kê đầy đủ.. nên khi cơ sở có đơn yêu cầu được chuyển đến địa chỉ cụ thể trong nước, chúng tôi phải ký xác nhận theo tinh thần Nghị định số 32/2006/NĐ-CP của Chính phủ, về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm.”

Cụ thể hơn, ông Tài cho biết, theo nghị định này, rùa đầu to chỉ được liệt kê trong phu lục II B, tức động vật rừng quý hiếm, nguy cấp hạn chế khai thác sử dụng vì mục đích thương mại.

Nói cách khác, rùa đầu to không thuộc nhóm I B, tức nhóm động vật rừng quý hiếm, nguy cấp bị nghiêm cấm khai thác, sử dụng…

Ông Tài cũng chia sẻ thêm, việc đề cập đến CITES trong trường hợp này là chưa phù hợp, vì đúng như tên gọi, CITES được áp dụng cho việc buôn bán quốc tế. Trong khi đó, xác nhận này chỉ để vận chuyển trong nước.