Thụy Sĩ, Đan Mạch và Na Uy hay Island là những nước có mức sống đắt đỏ nhất thế giới. Ngược lại, trong bảng so sánh giữa 119 quốc gia thì CH Czech xếp thứ 83, thuộc những nước mà người dân phải chi phí cho cuộc sống ít nhất. Chi phí ở Czech so với ở New York rẻ chỉ bằng một nửa. So với mức chi phí trung bình trong EU thì ở Czech rẻ hơn 2/3.

Tiền lương thưởng luôn luôn là lý do để người Czech có quyết định thay đổi chỗ làm việc hay đi ra nước ngoài làm việc. Và họ không nhất thiết phải đi đâu xa. Nước Đức bên cạnh đã từ lâu luôn hơn Czech khi so sánh về tiền lương và các chi phí trong cuộc sống. Mức lương trung bình ở Czech năm nay đã đạt tới 26 480 korun, ở Đức người lao động có mức lương cao gấp 4 lần. Nhưng chi phí của người Đức không cao tới 4 lần so với ở Czech, ví dụ tiền thuê nhà họ phải trả chỉ gấp 2 lần và các dịch vụ cũng như hàng hóa thì không đắt hơn 4 lần là điều chắc chắn. Ngược lại, nhiều thứ hàng ở Đức lại còn rẻ hơn nhiều.

Như theo dõi của phòng Thực phẩm CH Czech, hàng hóa cùng nhãn mác ở Đức rẻ chỉ bằng 2/3 giá ở Czech. Rõ nét nhất là các sản phẩm bio. Thú vị nữa là người Đức hàng xóm cũng được mua rẻ hơn những sản phẩm sản xuất tại Czech, ví dụ bia Plzen bán ở Đức rẻ hơn ở Czech. Có nghĩa là, nếu người Czech sang Đức làm việc, đến cuối tháng, tiền trong ví của họ sẽ dư lại nhiều hơn rất nhiều so với khi họ còn làm việc tại Czech“, theo lời bà Olga Hyklová, Giám đốc công ty môi giới việc làm AC Jobs.

Lương trăm nghìn không phải là hiếm

Lương tháng ở mức hàng trăm nghìn ví dụ như ở Thụy sĩ, Đan mạch, Luxembua hay ở Hà Lan thì không phải là trường hợp đặc biệt. Nhưng chi phí trong đời sống hàng ngày ở các nước đó lại cao hơn nhiều so với ở Czech. Giá cả ở Đan Mạch và Thụy Điển cao hơn cả mức trung bình của châu Âu tới 2/5.

So sánh mức sống chỉ theo mức lương trung bình thì sẽ không được đầy đủ. Nếu ai đó đang có ý định đi ra nước ngoài làm việc, thì phải tính trước đến cả việc phải trả giá cao hơn ở Czech cho các dịch vụ và hàng hóa. Ngay cả ở Slovakia, cuộc sống cũng đắt đỏ hơn – người Slovakia phải trả tiền thuê nhà, dùng năng lượng và nước cao hơn.

Giá cao nhất ở Bắc Âu

Tuyệt nhiên là các nước Bắc và Tây Âu thuộc những nước đắt đỏ nhất thế giới. Mức lương cầm tay của người Thụy sĩ cao nhất thế giới, đồng thời chi phí cho cuộc sống gia đình, thực phẩm hay vui chơi giải trí và cuối cùng là nhà ở thuộc mức cao nhất.

Chi phí nhà ở tại một số nước cao hơn nhiều so với Czech. Ví dụ ở trong một căn hộ diện tích 75 m2 tại Luân Đôn phải chi tới 80 nghìn korun 1 tháng, tại Pari thì hơn 66 nghìn và ở Helsinky khoảng 50 nghìn, trong khi đó ở Praha chỉ khoảng 25 nghìn. Theo lưu ý của bà Giám đốc AC Jobs.

Cách thức thanh toán khác nhau

Nếu ai đó quyết định ra nước ngoài làm việc, ngoài các chi phí cho đời sống hàng ngày, người đó phải có chuẩn bị để trả những khoản thanh toán khác từ tiền lương, ví dụ như mức thuế cao hơn hay hệ thống bảo hiểm xã hội khác biệt.

Ở nhiều quốc gia, ví dụ Úc, tiền lương thường nhận hàng tuần, đồng thời tại đây thì cả tiền thuê nhà cũng phải thanh toán hàng tuần. Nếu một người Czech quyết định sang Úc làm việc, người đó sẽ phải chuẩn bị tinh thần để trả bảo hiểm y tế, khoản mà nhà nước thanh toán không đủ để chi trả hết, và nếu người đó muốn được chăm sóc y tế chu đáo, thường phải trả thêm bằng tiền của mình.

Mức thuế cao

So sánh ở mức độ toàn cầu, ở Czech người chủ việc làm và người lao động phải trả bảo hiểm y tế và xã hội mức cao, nhưng họ không phải trả thêm gì cả vì mức đóng bảo hiểm như vậy đã đủ trả mọi chi phí cần thiết.

Ở Đan mạch, Áo, Bỉ hay Thụy Điển thì phải trả thuế cao hơn. Chênh lệch trong tổng mức thuế giữa các nước trong EU rất khác nhau, có nơi cao hơn 2 lần. Gánh nặng về thuế ở Czech trong khuôn khổ các nước EU thuộc loại trung bình. Người Bỉ phải trả thuế nhiều nhất, thấp nhất là ở Tân Đảo.

Trợ cấp cho mẹ sau khi sinh con ở Czech rất hậu hĩnh

Chênh lệch rõ ràng ở châu Âu là tiền nghỉ nuôi con sau khi sinh. Trong việc đảm bảo cuộc sống cho người mẹ mới sinh con thì Czech thuộc hàng đầu. Ở Czech, người mẹ được nghỉ ở nhà để chăm sóc con sau khi sinh và được nhận tiền lương trong một thời gian dài. Tiền lương hàng tháng đó khác nhau phụ thuộc vào thời gian nghỉ, tối đa là 4 năm ( tổng số tiền giống nhau). Ở châu Âu, việc được nhận tiền nghỉ đẻ có thể coi là xa xỉ.

Sự đảm bảo mang tính xã hội trong thời gian đau ốm, khi thất nghiệp hay nghỉ hưu ở Czech cũng thuộc mức độ cao.

Theo nghiên cứu, nhà nước Czech cung cấp cho người thất nghiệp 7 điều kiện sống tốt nhất. Người thất nghiệp sống trong Liên hiệp Anh, ở Estonia, Luxembua, Ý, Aixơlen, cả ở Slovakia và Malta có hoàn cảnh khó khăn hơn nhiều. Trợ giúp thất nghiệp ở những nước này nếu so sánh với các nước khác, gồm cả các trợ cấp xã hội thì không đạt được mức độ như thế.

Nguyen Doan – Právo