Nghệ sĩ Kim Cương: Con nhà nòi đến “kỳ nữ” của nghệ thuật miền Nam một thời

Nghệ sĩ Kim Cương cùng với Thẩm Thúy Hằng, Thanh Nga, Kiều Chinh, Mộng Tuyền từng được mệnh danh là “kỳ nữ” (một người nữ kỳ tài) của nền nghệ thuật miền Nam thập niên 60-70 thế kỷ trước. Thậm chí, bà còn được xếp vào top “tứ đại mỹ nhân” nức tiếng Sài Gòn một thời.

NS Kim Cương sinh năm 1937 trong một gia đình 3 đời làm nghệ thuật, từ bà cố, bà nội và cha mẹ ruột đều làm bầu gánh, nổi danh đất Sài thành. Vì thế, có thể nói, NS Kim Cương được lên sân khấu từ lúc còn nằm trong bụng mẹ. Khi mới sinh được 18 ngày tuổi, bà đã được mẹ cho ra sân khấu để đóng con Thị Màu khi đoàn hát mừng thất tuần Đức Tiên Cung Dương Thị Thục – vợ vua Khải Định.

Năm 7 tuổi, Kim Cương nhận một vai thực sự trong tuồng “Na Tra lóc thịt”. Sở hữu vẻ ngoài lanh lợi, thông minh cùng tài diễn xuất tự nhiên ăn sâu vào máu “con nhà nòi”, Kim Cương nhận được vô vàn lời khen từ khán giả đến những bậc cha chú trong đoàn. Tuổi thơ của Kim Cương là những tháng ngày phiêu dạt theo đoàn hát từ Nam ra Bắc, từ nơi phồn hoa đô thị đến các vùng quê nghèo khó.

Sở hữu vẻ đẹp đậm nét Á Đông, NSND Kim Cương là một trong tứ đại mỹ nhân Sài Gòn những năm thập niên 60 – 70.

Có lợi thế nhan sắc nhưng nghệ sĩ Kim Cương không ngừng học hỏi, ngừng trau dồi nghề nghiệp.

Tuy nhiên, những tháng ngày hạnh phúc ấy không kéo dài lâu. Năm Kim Cương lên 9, cha bà – ông bầu Cương trở bệnh nặng với những cơn co giật rồi qua đời khi đang đi diễn ở Mũi Né, Phan Thiết.

Cha mất, mọi sóng gió bắt đầu ập đến. Mẹ bà là nghệ sĩ Bảy Nam một mình vừa lo ba đứa con nhỏ, vừa gồng gánh trên vai miếng cơm manh áo cho những anh chị em còn lại trong đoàn hát.

Chia sẻ về quãng thời gian khó khăn này, NSND Kim Cương từng tâm sự: “Thời điểm đó, tôi mới 9 tuổi, 2 em cũng còn rất nhỏ. Má phải bán từng cân đai áo mão, từng miếng bạc, từng hạt thủy tinh trên các bộ phục trang để đổi lấy gạo ăn. Những chiếc áo được rút kết kim tuyến và bán cho người tản cư với giá rẻ mạt để họ làm tã lót cho em bé hay lau những con heo sắp đẻ. Từng tấm phông màn, từng cuộn dây kéo, cánh gà cũng lần lượt ra đi. Cuối cùng là tấm màn nhung có hai chữ Phước Cương. Lúc bán tấm màn nhung này má khóc nấc. Chị em tôi cũng ôm nhau khóc theo…”

Lên 10 tuổi, Kim Cương phải xa mẹ, về ở trong biệt thự của dì Năm Phỉ tại Sài Gòn và đi học. Tuy nhiên, định mệnh một lần nữa đưa bà trở lại với sân khấu. Năm 19 tuổi, do thi rớt tú tài, Kim Cương bắt xe đi Châu Đốc tìm mẹ. Trùng hợp, bà được diễn vở “Giai nhân và ác quỷ”. Với vai diễn đầu tay, Kim Cương đã tạo nên một cơn sốt trong giới ký giả, khán giả thời bấy giờ. Để rồi sau đó, bà trở thành đào chính và gánh vác đoàn hát của gia đình.

Ở độ tuổi đôi mươi, bà “liều lĩnh” giã từ sân khấu cải lương để chọn cho mình một con đường làm nghệ thuật còn xa lạ với đông đảo khán giả – sáng lập “Đoàn kịch Kim Cương”. Đây là đoàn kịch chuyên nghiệp bậc nhất miền Nam và là đoàn kịch mẫu mực cho các thế hệ sau này.

Không chỉ diễn xuất, Kim Cương đảm nhiệm luôn việc viết kịch bản, đạo diễn, nhà sản xuất. Đặc biệt, điều mọi người phục nhất ở bà là, suốt mấy chục năm, bà luôn làm trưởng đoàn hát, quản lý, đốc thúc hàng chục con người. Trong khi nghệ sĩ tâm hồn bay bổng thì người làm quản lý lại đòi hỏi sự chặt chẽ của lý trí. Có lẽ vì Kim Cương hòa hợp được cả hai điều đó nên ký giả phong cho bà là “kỳ nữ”.

Suốt nhiều năm liền, đoàn kịch nói của Kim Cương chinh phục được khán giả qua hàng loạt vở diễn nổi tiếng như: Lá sầu riêng, Bông hồng cài áo, Huyền thoại mẹ, Người mua hạnh phúc, Hai mùa giáng sinh…

Nghệ sĩ Kim Cương thành danh trên sân khấu cải lương, kịch nói.

“Kỳ nữ” Kim Cương: Giai nhân nức tiếng mà tình duyên lận đận

Thành danh trong nghệ thuật, nức tiếng giai nhân, nhưng đường tình duyên của nghệ sĩ Kim Cương lại không mấy suôn sẻ. Từng trải qua nhiều mối tình dang dở, đổ vỡ, bà tự nhận mình là người “thất bại trong hôn nhân”.

Mải mê với nghệ thuật, năm 35 tuổi, nữ nghệ sĩ lập gia đình lần đầu tiên. Bà và chồng có với nhau một con trai tên Gia Vinh. Tuy nhiên, cuộc hôn nhân duy trì được 15 năm.

Ở tuổi 50, bà bắt đầu một tình yêu mới. Cuộc tình ấy cũng chỉ kéo dài 2 năm. Từ đó đến nay, nữ nghệ sĩ sống cảnh lẻ bóng. Chia sẻ về chuyện tình cảm, bà tâm sự: “Đôi lúc tôi cũng nghĩ phải chăng Trời cho mình nhiều thứ quá nên phải lấy lại vài thứ mới phải lẽ?

Bây giờ, tôi chỉ biết nhận cái lỗi đổ vỡ phần nhiều nằm ở mình. Dù rằng trong suốt chặng đường tìm kiếm hình bóng một nửa, tôi luôn tìm và gặp những người tốt. Nhưng để cùng tạo hạnh phúc cho một gia đình bền vững khó quá! Nghĩ thế nên mấy chục năm qua, tôi chấp nhận với hoàn cảnh lẻ bóng”.

Trong một bài phỏng vấn hồi năm 2022, bà từng nhắc lại chuyện khó khăn khi tìm kiếm hạnh phúc hôn nhân. “Trên thế gian này, chuyện khó nhất của người đàn bà đó là đi tìm hạnh phúc. Bởi vì, một cái nhà một mình có thể xây được, mỗi ngày một cục gạch thôi thì 10 năm cũng thành một cái nhà. Nhưng hạnh phúc thì phải hai người làm, phải làm một lúc. Chứ người có làm, người không làm, người làm trước, người làm sau cũng không được”, kỳ nữ Kim Cương tâm sự.

NSND Kim Cương: Xế chiều hạnh phúc làm thiện nguyện, bình yên bên con cháu

Dù đã lẻ bóng nhiều năm nhưng hiện nay, nghệ sĩ Kim Cương khiến nhiều người ngưỡng mộ khi ở tuổi U90 vẫn đẹp, thỉnh thoảng vẫn dành thời gian tham gia gameshow.

“Ở tuổi này khó tránh khỏi sức khoẻ yếu đi, mỗi năm sức khoẻ tôi xuống một chút. Năm 2019, tôi bị bị nhồi máu cơ tim phải vào nhà thương một lần. Thời điểm COVID-19, ở nhà cách ly tưởng nhàn nhã, sẽ khỏe hơn nhưng đó là những ngày tôi đau nhiều nhất, mệt nhiều nhất. Có thể tôi suy nghĩ nhiều quá, quá nhiều chuyện đau lòng xảy ra. Có những bữa tôi tưởng rằng không dậy nổi nữa, tay chân rã rời hết.

Tuy nhiên mấy bữa rày có chuyện chạy, nên khoẻ lại hà. Nghệ sĩ là vậy, ra sân khấu có chuyện làm, làm hết mình, đến khi xong buông ra rồi mới đụng tới sức khoẻ”, năm 2022 bà từng chia sẻ về sức khoẻ của mình.

Những năm gần đây, dù không còn hoạt động nghệ thuật nhưng nghệ sĩ Kim Cương vẫn là một tên tuổi đình đám của làng kịch Việt Nam. Bà tâm sự, cho đến nay, mỗi khi ra đường hay ra nước ngoài, người ta vẫn nhớ, đến ôm và xin chụp ảnh cùng bà.

Vì tình yêu với nghệ thuật và đáp lại tình cảm của khán giả, ở tuổi xế chiều, bà vẫn tích cực với các công tác thiện nguyện. Nhiều năm liền, bà tổ chức sự kiện Nghệ sĩ tri âm để quyên góp giúp các diễn viên, nhạc công, soạn giả nghèo khổ, sáng lập quỹ học bổng Bảy Nam hỗ trợ con em nghệ sĩ đang túng thiếu. Nghệ sĩ Kim Cương hiện là Phó Chủ tịch Hội Bảo trợ người khuyết tật và trẻ mồ côi TP HCM.

Ngoài những niềm vui đó, NS Kim Cương cũng chia sẻ niềm hạnh phúc của riêng mình khi tuổi xế chiều nhận giải “Nghệ sĩ trọn đời vì cộng đồng” từ BTC giải Mai vàng. Đời NSND từng nhận nhiều giải thưởng trong và ngoài nước nhưng chưa bao giờ bà xúc động như vậy.

“Tôi làm từ thiện gần 50 năm mà chưa từng nghĩ mình được vinh danh. Với tôi, làm từ thiện là một đường bay không có điểm dừng vì càng làm càng thấy thiếu. Rất nhiều người đã chung tay với Kim Cương trong suốt hành trình từ thiện dài nhưng chỉ mình tôi nhận giải. Thú thật, tôi tên Kim Cương chứ không có viên kim cương nào, cuộc sống chỉ vừa đủ chứ không dư giả gì. Do vậy, tấm bằng này vinh danh tất cả chứ không riêng gì tôi”, NSND Kim Cương nói.

Bên cạnh đó, NSND Kim Cương cũng chia sẻ về những ngày tháng tuổi già bình yên: “Thú thật rằng, quỹ thời gian của bản thân cũng không còn nhiều. Thế nên tôi luôn cố gắng tranh thủ mọi thứ khi có thể để sống trọn vẹn với gia đình, cũng như những kế hoạch thiện nguyện mình đã ấp ủ”.